Page 24 - Müdafi ve Vekil İçin Temel Mevzuat TCK CMK CGİK

Cezada Güncel Geli¸smeler

memurların rutin idrar tahliline tabi tutulması uygulaması yapılmı¸stır.
Herhangi bir suç ¸süphesine dayanmayan bu tür rutin tahlillerin arama
sayılıp sayılmayaca˘gı ve hâkim kararı ile yapılması gerekip gerekme-
yece˘gi konusu tartılı¸smı¸s ve sonunda Amerikan Yüksek Mahkemesi
bu tür denetimlerin kamu yararına oldu˘gu gerekçesiyle herhangi bir
kısıtlamaya tabi olmadan yapılabilece˘gine karar vermi¸stir. 1 Beden
muayenesi sayılmayan i¸slemler de vardır. 2
Askeri mahallerde yapılacak adli arama (CMK 119/5), elkoyma
˙
(CMK 120/6), bilgisayarda arama (CMK 134) ve AHIM’in ihlal tespit
eden kararından sonra yargılamanın dirilmesi (CMK 172/3) ve yargıla-
manın yenilenmesi (CMK 311/11-f) madde hükümlerinde de˘gi¸siklikler
yapılmı¸stır ((2018-7145).
Askeri mahallerde yapılacak arama ve elkoyma i¸slemlerinin genel
hükümlere uygun olarak Cumhuriyet savcısının hazır bulundu˘gu bir
ortamda gerçekle¸stirilmesi öngörülmü¸s, fakat eskisinden farklı olarak
bilfiil arama ve elkoyma faaliyeti konusunda adli kolluk yetkilendiril-
mi¸stir. Buna ilaveten gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuri-
yet savcısının yazılı emriyle askeri makamların katkılarıyla adli kolluk
tarafından gerçekle¸stirilmesi kabul edilmi¸stir (CMK 119/5, 127/6).
3.3. Adli Arama
Hâkimin adli arama kararı verebilmesi için, aranan ki¸sinin aranı-
lacak yerde bulundu˘gunu gösteren makul ¸süphe bulunmalıdır (CMK
116). Makul ¸süphenin objektif izleyiciyi ikna edecek düzeyde olması
gerekir.
Hâkim kararı veya yetkili mercinin verdi˘gi yazılı emir olmadıkça
arama yapılamaz. Aramada sadece aranan ¸seyin bulunabilece˘gi yerlere
bakılabilir. 3

1
Benzer bir ¸sekilde A ˙ IHM’nin 2018 yılında verdi˘gi bir kararda da sporcuların doping yapıp
yapmadıklarını belirlemek üzere testler uygulanmasının hukuka uygun oldu˘guna karar vermi¸stir.
18.01.2018 tarihli FNASS v. France kararında belli periyotlarla sporculardan doping testleri yaptırıp
neticelerini bildirmeleri yükümlülü˘günün özel hayatın gizlili˘ginin korunması ve insan onurunun
korunmasına ili¸skin Avrupa ˙ Insan Hakları Sözle¸smesi hükümlerine aykırılık olu¸sturmadı˘gına karar
vermi¸stir. Karar gerekçesinde burada getirilen yükümlülü˘gün kamusal menfaat ile bireysel menfaat
gözetildi˘ginde müdahalenin kamusal menfaatin üstün olması sebebiyle haklılık temeline sahip ol-
du˘gu belirtilmi¸s, buradaki kamusal menfaatin sporcuların sa˘glı˘gı ve sporcu camiasının doping gibi
yasadı¸sı vasıtalara ba¸svurulmasının uzak tutulması amaçlanmı¸stır.
2
Örne˘gin Almanya’da ¸süphelinin aya˘gının havaya kaldırılarak ayakkabısının tabanının foto˘gra-
fının çekilmesi, ¸süphelinin aktif hareketi sayılmaz ve çekilen resim yasak delil kapsamında sayılmaz.
¸ Süpheli aya˘gını kendisi kaldırırsa, bu yaptı˘gı hareket delil elde etme bakımından ¸süphelinin katkısı-
nın çok dü¸sük düzeyde kaldı˘gı bir davranı¸stır; ayakkabı aya˘gından çıkartılarak da tabanının resmi
çekilebilirdi (BGH, Beschluss vom 11. April 2018 – 5 StR 609/17).
3
Bayan Mapp, evinde yapılan ve sonradan hukuka aykırı oldu˘gu kabul edilen bir arama sonucu
elde edilen müstehcen materyallere dayanılarak mahkum edilmi¸stir. Evde yapılan arama, elde edi-
len materyallerle hiç ilgisi bulunmayan bir kaça˘gın bulunması amacıyla, eyalet görevlileri tarafından
gerçekle¸stirilmi¸stir. Amerikan Federal Yüksek Mahkemesi, tarihinde ilk defa, ki¸siyi keyfi arama ve
elkoymalara kar¸sı koruyan Anayasa ek madde 4’ü ihlal ederek elde edilen delillerin, eyalet mahke-
melerinde kullanılamayaca˘gına hükmetmi¸stir. Bu karar ile birlikte, hukuka aykırı delilin dosyadan
çıkarılması kuralının caydırıcı etkisi ortaya çıkmaya ba¸slamı¸stır (Mapp v. Ohio, 367 U.S. 643, 1961).
25