Page 220 - Diyarbakır Barosu Temel Bir İnsan Hakkı Olarak Dİl Hakları Ve Kürt Meselesi Temel Uluslararası Belgeler

DiYAR8AKlR BARosu

hakkını garanti etmektedir. Aşağüdaki Maddeler, kendi bağlamJa-
rında, ulusal azınlıklann anadillerini öğTenme veya anadillerinde
öğTenim görme olanaklarına ilişkin 8iivenceler sağlar.
. Eğitimde Aynmcıhğa Karşı UNESco sözleşmesi'nin 5. Mad-

desi,
. AGiK insani Boyut KonJeİansl KoPenhag ToPlanhsı Bel8e_

si'nin 34. Para$afr.
. BM Ulusa] veya Etnik, Djnsel ve Dilsel AzüJlklala MensuP

Kişilerin Hakları Bildirgesi'nin 4, Maddesi.
. Ulusal Azınlıklann Koruıımasrna il§kin Çerçeve Sözleşme-

si'nin 14. Maddesi.

Bu belgelerin tümü, azınhklarm kendi kolektif kirnliklerini
anadilleri vasltası aracütsyla sürdüIme hakkını fark]r delecelerde
ifade etmektedir. Bu hal her şeyden önce eğitim yoluyla gerçek-
leştiıilir. Ancak bu belgeleı, azınlük dili kullanrmı ile kolektif kim-
liği sürdiirme hakkıru temin ederken, diğer yandan daha geniş
ulusai toPluma entegİasvon]arı ve kahltm sorumlulukları ile den-
gelenmesi geİektiğinin altmr çizer. Bdylesi bir entegİasyon, hem
o toPlum hem de Devletin dil(ler)i hakkmda sağlam bilgi sahibi
olmayl geİektirir. Hoşgörünün ve çoğulculuğun geliştirilmesi de
bu dinamiğin önemli bir biteşenidir.
Azınlık dili eğitimine 8önderme yaPan uluslararası insan

haklan belgeleri bir nebze belirsiz ve genel kalmaktadf. Ne bu
eğitiminhangi ölçüde erişilebilir olduğuna özellikle işaİet etmek-
te, ne de azmlkla.a anadil eğitiminin han8i düzeylerde ve han-
gi araçlaıla sağianmasl gerektiğini düzerı]emektedfuler. AvruPa
Konseyi Lıusa] Azırılık]ann KorUnmaslna ilişlin Çerçeve

szleşmesi'nin 14. Maddesinde belirtilen ve azlnlık dilini öğretme
veya bu dilde öğrenim görme için "yeteİli fırsatlar" sağlama
gibi kavİamlar, diğer unsurlar ışığında değerlendirilmelidir.
Bu unsurlar, aynl st zleşmenin 5. Maddesinde b€lirtilen dilin
ve kültiiriin korunmasr, sürdürülrnesi ve geliştirilmesine
olanak sağlayacak koşullann yarahlması gerekliliği veya AGİK

Insani Boyut Konfelansl KoPenhag ToPlantt Belgesi'nin 33.
Paragrafinda ön 8örülen, ulusal azınlıkların etnik, kültürel,

218

--<:al,+_._