Page 160 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

oluyor 0ygllamada yok, sovyetler Birliğinde self determjnasyon tanlnmadı
üç gün içinde yani üçüncü anlamda tanınmadı,

soru: Benimki biıaz fa.kİ olacak. Bundan daha farkİ olacak. Tülkiye'nin
Kı]rey ]rak'a gitme konusu. 0]uslalarasl hukuk buna ne diyo.? Türkiye hangi
hakİ iddiala.la buraya girmek istiyor. B€nim gazetelefde takip eftiğim
kadarüyla bir komşu devletin lrak'a oi.mesi ulus]a.arasü hukuka çok aykln,
trakİlar da çok kez ifade ettileı Komşu ülke i§temiyollaı Ne lran ne Türkjyel
Bu konudaki düşüncelerini2i öğrenmek istiyorum. Teşekkür ederim,

Prof. Dr. Baskn orani Bu tamamen teknik bk so.u, Burada iki tane unsur
va. Bili iç hukuk baklmından gitmek meşru mudur? Asker göndelmek meşrır
mudul? lkincisi uluslaıarasl hukuk baklmından askel göndelmek meşru
mudür? llginç bİ biçimd€ bu iki jç ve dtş hukuk mesele§i bjrleşmekte.

Anayasanln 92. maddesind€ mealen şöyle diyor, "Yabancı ülke a§ker]erinin
kabulü veya Türk aske.lerinjn yurt d,şna yollanmas, iki istisna d§lnda,
TBMM tarafından ka.artaştlrılür. Yalnız bir unsur daha var orada iç hukuk]a dış
hukukln ilişkjsi kurulmakta. Diyor ki "uluslara.a§ı hukukun m€şru saydığı
dulumla.da" diyor. Yani TBMM ancak uluslararag hukukun me§rLı saydığl
durumlarda buna karal verebiliı Şunun tarihsel nedenini §öyleyeyim.
HattrlarsanE 1950'de Tü.kiye Demokıat Parti zamanlnda Kore'y€ asker
yolladl. Fakat buna Meclis karar vermedi, Hatta buna hükümette ka.ar
vermedi. Bur§a'da toPlanan cumhurbaşka , Başbakan, Savunma Bakao,
cenel Kurmay Başkan dört kişi galiba Bursa'daki bir toplanbda buna karal
verdiler. Daha sonra d. tebliğ ettileı Hatta cumhuriyet Halk Partisi il€,
Demokrat Parti arasındaki dış politika baklmlndan tek niza noktas|,
anlaşmazlık nokta§ı bu oldu. cumhuriyet Halk Partisi d€dj ki:"Tabij
yolIayacaksln bu bizjm Vatan, Millet, sakarya'mızdll ama bize sor§aydln bjz
de "peki" deseydik. 'Biz necjyiz burada" dedi. Anlatabjljyor muyum? Böyle
bir olayl yaşamlş oImanın getirdiği tec.übeyle uluslararası hukukun meşru
saydığı haller t€lge eklendi. 92. madde, Şimdi geliyoruz,0lusla.arasl
Hukukun meşru sayöğı haller nedir? Bu.ada iki hukuki §orun çıklyol ortaya.
Bilmiyorırm bi.az aynntüh mü gidiyorum, Burada hukukçularln ağtrİkta
old!ğunu düşünerek bunu yapıyorum, Burada iki tane solun çlk|yor ortaya.
1,o]uslararası hukuktaki meş.uiyetin ne olduğu bir kenara, meşruiyet o]up
olmad,ğın! kim yorumlayacak? Burada üze.inde oydaşmaya va.llmlŞ bir
husus Türkiy€'de "MecIis yok" diyecek veya "var' diyecek bu biı Yorumlayıcl
makam MecIisti.. Diğer yandan ulusla.arasl hukukta meşruiyet nasll olur? Bu
çok açlk. Birleşmiş Milletl€r Antlaşmasına göre kuvvet kullanmak yasaktır.
Hangi istisna dlş|nda yasaktır? lç hukukta hangj jsİsna varsa ulus]aralası
hukukta da o isti§na]ar vardır. Meşru müdafaa durumunda da Bir]eşmiş

154