Page 159 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

olarak söyıeyeblleceğim bir hu§us. Ası] önemli olarak söylemem ge.ektiğini
düşİndüğüm husus şu, olağanüstü durumlarda yaPllan anayasala. hep tePki
anaya§ala., olu. ve çok klsa süre uygulanabili.]en ve de çatışmaya yol
açabiıir]er Türkjye'de ne yaılk ki 61_71 ve 82 Anayasaları yani son üç
anayasamüz böylediı 1982 Anayasasl bilmem kaç kere değiştiriıdi. Şu anda
da çok tutar§anüz bjr hale ge|di. o kadar çok sağdan §oldan çeklştjrildi ki
tutarslz bİ hale geldi ancak yeni bir anayasa yaplldlğı taktjlde ciddi
oIabileceği konusunda çok sağIam fikirler var. Şu anda lrak çok oIağanüsiü
bir dönem yaşlyor, Çünkü Amerikan jşgali albnda, Eğer Kürtler, Araplarla
birlikte, Tülkmen]ea de söylüyorum ama esas ola.ak çoğun]uğu o]uşturan
AraPla.]a birlikte konsensusa dayanan bİ anayasa yapmak yerine,
oydaşmaya dayanan bir anayasa yaPmak yerine, Amerjka'nln orada
olma§lna dayanacak bi. anayasa yapacak oıu.larsa en hafifinden başlayarak
gidelim. En hafifinden bu anayasanln uygulanabitirliği. Çünkü Amerjka orada
hancı değil yolcudur. Han.ı olan Küıtler, Araplar, Türkmenler vs'diı
Do]ayısıy]a bi. gün oradan Ame.ika çekilecektiı Hatta Am€rika, tabj.i hoş
görünüz "piç gibi" bıraklP gidecektjı aynen Afganistan'da yaptüğı gibi,
Afganistan'da bugün Karzai rejjmi bir üfürükle gidebilecek haldedir. Kabjl'in
dış,nda da etkinljği yoktur, Do]aylslyla yann, öbür gün bu o]ağanüstü durum
sona eriP de ]lakİ]ar olarak, federasyon olarak yaşamaya başladükla.lnda
böyle bjl hüküm ne anlam ifade eder ü]kenin çoğunluğu için, Ben ol§am biraz
da bunu düşünürüm. zafer §alhoşluğu yeİini baş ağnsüna blrakabilil.
Muhafau akar bir tabiatım olmadüğ! ha]de, bu konularda muhafazakanm.

soru: Eğer yan]ış an|amadlysam iç self dete.mjnasyonda demok.a§i
halinin oImamasl du.umunda ayrımlann gündeme gelebileceğini ve bunun
istjsnai bir hal olduğunu §öyledinir, Buradan hareketle buna benzel olarak
Marksi§t lite.atürde ve özellikle de Lenin tarafmdan u]ı]s]ann kaderle.jni tayin
hakkt tezini alırsak. lç self dete.mjnasyon demokra§i olmaması halinde, yani
ayrülma haliile uIus]ann ya da halklarln kaderlerinjtavjn Malksist an]amda bİ
bağ var mdll, aynl şey midir?

Prof. Dr. Ba§kın oran: Baklnız Lenin, Başkan wi]son bunlar hep se]f
dete.mjnasyondan bahsettile., sovyet uygıllamasında self dete.minasyon bir
e]iy]e verdiğjni öteki eIiyle alma biçiminde oldu. Çünkü komünist parti
egemenljği tekbir kömünist partinin bütün cumhuriyetlelde egemen olmast
bunu geliye aldl. ondan sonra Sta]in döneminde bin türlü engelleyici hüküm
uygu]amaya kondu. onıJn için bunun bu şekilde biı uygulamasl yok_ Bu
demokrasinin olmamasü içsel determinasyon o|mama9 du.umu da birkaç
kere söylemeye çalıştım. Bütün koşu]la.ün uygun olmas| haljnde bir meşrujyet
çelçevesl oluşturmak baklmlndan önemlidil. Üç nalİ bül at var, o da bir nal

|53