Page 157 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

Domates, bibel ve soğan da "aIt kimljktil'. Dikkat ederseniz çoban
salatasında domates k€ndi tadıru veril; biber kenditadını verir: soğan kendi
tadın verir, Fakat hepsi birden çoban salata§ıdlr. Dolaylslyla bu üst kimlik o
alt kjmıiklelin kimliklerini ortadan kaldlrmaz. lşte bu pozitif haklann veİilmesi
ve ulu§lararasl kaİşma sonucu Verilmesj bu entegıasyonu yavaşlatabilir diye
endişe edilebilir. Benim tercih ett'ğim şey böyle ıjluslararası koruma,
ulusla.arası antlaşma şeklande d€ğiı, demokrasinin yaygınlaşt|nlma§l ve
derinleştiri|mesi sonucu haklar tanımaktır. o kadar hak tanlmaktlr k' ortada
hak diye biı şey kalmaz. Herkes istediği di]d€ yayım yap!ğ| takdirde, hiçbjr
grubun bir ayncahğı kalmaz. Böylece ilk günkü anayasa hukuku kitaplannda
olmayan benjm uka]allğlm olan terim€ geliriz. Yanj mecburi vatandaşllktan,
gönü]]İ vatandaşİğa terfi etmek §uretiyle bu ülkenin birliğ'nj güçlendirebil'.jz,
Mecburi vatandaş]ardan o]uşan bir ülkenjn birliği tehlikededir. saytn
başkanım benim §öyleyeceklerin aşağl yukan bitti, sorulan alabi]jriz.

soİu: "Self determinasyon" hakkıy]a ilgili söylediklednize dönersek,
Türkjy€'de 199l yl]lnda yaşanan bİ tartışma vardl. Bjldiğiniz gibi l991
milletvekilliği genel seçimlerinde Halkın Emek Parti§i sHP ile birleşmiştj.
Daha doğrusu lttifak yapmlşh, Birlikte seçjmlere girilmişti, o dönemde bu
lttifak Kürtlerin çok önemli bİ kısmı tarafından desteklenmişti. Ancak bir
kısm bu ittifakl yaPmaslyla yanhş yaPtlğınl gerçekte doğu ve güneydoğuda
genel bir boykot yapılmüş ol§aydü, Kürtlerin self determinasyon hakklnln
doğacağl ta.tlşmasü yaPüllrdl, Hiç unutmam, o dönemde Milliyefte ki köşe
yazısında Erda] lnönü'ye destek vere.ek sHP oy]annın yansınl kaybetse de bu
ittifak yapülmaİd,ı Böyle bir durumda kendi]erini ifade edebilecekleri bir
ortam kalmazsa şayet Kürtlerin self determjnasyon hakkl tart|şma konusuydu
ulusla.arasl alanda bu süklnhya sokar şeklind€ yanj özeti bu yazlnün. s'zin
yaklaşlmlnı, nedir? c€rçekten o koşUllarda böyle bir durum söz konusu
olabili. miydj?

Prof. Dr. Baskn orani Daha önce de konı]ştuğumuz gibi jç self
detelmina§yon yana demokİasiye izin Verilmeyen yealerde ayallma
biçimindeki bir self determinasyon için meşruiyet benzeri bir durumun
doğabileceği u]uslalarası hukı]kta net olaıak olma§a bile meald€n kabul
edilmjştir. D€diğim gibi bu siyasi bir olay olduğu içjn bir kural yok. 'soft ]aw"
dedikleli yumuşak hukuk biçiminde dahi yok. Böyle bi. €ğilimin olduğu
sadece başka eğilimler yanında 56ylenebi]ir. Şimdj eğer o d6nemde Kürtlel
seçimj boykot etsel€rdi bir self d€terminasyon durumu ortaya ç,kardı, Eğer
devIet Kürt köken]i Tü.kjye cumhu.jyetj Vatandaşla.ünın oy verme§ini
engelleseydi o zaman evet. Ama kendileri kalklp da bjr boykot yaptlklalü
takdirde böyıe bil şey ortaya çıkmazdı. Bakın|z, lngi]izce'de "wi§hfilıl

151