Page 155 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

kabul edilmeyenlerj tekral ikinci §lnüf vatandaş duİumuna itmek gibj bir
durum ortaya çıkalmas,dır. Küıtlerin azlnİk olduklallnı kabul etmemelerinin
üçüncü sebebi azınhk terimine göre halk te.iminin "s€lf d€t€rmina§yona"
daha yakın olma§ıdlr 1966 Bjrleşmiş Mil]etler ikjz sözleşmelelinde bıt
mes€leye girmeyeceğim. siz zaten h kukçüj o]dLığunuz içjn bilirsiniz. Buıada
halkıann 'selJ dete.minasyon" hakklna sahiP oldukla.ü söylenir. sadece şu
kadannü söyIeyeceğim. Buladaki "self determjnasyon" ayn]ma anlamında
değildjr. Bağlmsız devlet kurma anlamünda değjldir. self determinasyon üç
anlama geli., Bİincisi iç self determinasyon bu l789'da odaya çlkmlştır. Bir
halk,n kendi iktisadi, §osyal, siyasj rejimini seçme an]amant gelir. Nedi. bu?
Varsayalım ki demokrasidiİ doğal o]a.ak, Bi. dlş self determinasyon, bu
1950'lerden itibaren özellikler 'l955'ten itiba.en ortaya çıkmıştıl. Bu
sömürge]erin bağıms,z]üğını kazanma5ı anlamına gelir. Birleşmiş ılilletler
uygulamaslnda bu çok açık bir b,çlmde belirtilmiştir. Oçüncüsü de ayüılmd
anlamlna gelir. Fakat aylılma anlamında Bir]eşmiş Milletler uygu]amaslnda,
ulusIaralasl kurul uygulamaslnda bu self dete.minasyona çok istisnai
durumlarda .ıza gösteri]il, Kaldl ki bu sömürge]ikten bağümslz]lğlnı kazanma
meselesinde de iki kriter vardr. 8ilinci k.iter metroPol]e sömürge anaslnda bir
tuzlu 5u, bir deniz veya en azından bir kala parçası o]duğu takdirde. Ikincjsi
de arada cjddi etnik, dinselfarklühk olduğu takdi.d€ bağlmslzlIk kazanmak söz
konusudur. Mesela l967 yı]ında ben Mülkiye 3. sınıftayken Biyafra
hahrıayacaksınlz, Nijerya'dan ayrı]maya kalkt]. Fakat u]usla.arasl toplum
bıJna izin verm€di. Çünkü Biyafra Nije.ya'nın bi. eyaletiydj ve arada hiçbil
toplak, deniz falan yoktu. sonladan Bangladeş ayr|lmaya kalktl.
Bangladeş'in ay.ülmaslnl onaylad uluslaralası hukuk çünkü Bangladeş Doğu
Paki§tan'dl. Batl Pakistan']a araslnda Hindistan topraklan vardü. Bu ayılma
anlamündaki self determinasyonda demokrasinin olmamasl anlamlnda
uluslara.a$ hukuk tarafından destek]enebjliı "Desteklenii' demiyo.. Çünkü
de§tek siyasj bir olaydır. Desteklenebilir bjf o]ay olarak fa.k edilir Yani
kuıianmış olduğumuz teknik hukuk terjmleliyle tekrarlamaya kalktlğımlzda
şunu söylemek uygundur, Ayrılma anlamındaki self determinasyon, iç self
determinasyona ızin v€rilmediği durumlarda meşruiyet kazanır aksi ha]de
kazanmaz, Buradan da şunu çıka(yorum. Diyoruz ki: Demokra§iVermek bu
ülkenin Parça]anma§üna yol açmaz, palçalanmaslnl engeller. Çünkü
uluslararas, uygtrIamada self determinasyon ayrllma an]amında self
dete.minasyon iç anlamda, demokra§i anıamında seIf det€lmina§yona izin
verilmedjği dulumlarda meşluiyet kazanlr. Devlet ned€n Kürtleri azın]lk
olarak görmek i§temez. Talihsel olarak millet sistemi Kürt]e. Müslüman
olduğu için azlnİk olarak tanına geımemişlerdir. Siyasal olarak hatll]arsanız
l9. yüzyülın sonundan itibaren ülkedeki azln]lklar devamlı §ul€tte Bab Avrupa
ülkelerinin müdahalesine yolaçan unsurla r olmuşla ldı l. Bi. de jdeolojik o]arak

]49