Page 152 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

azlnııklan biçiminde anllmaya devam ede.ken, azlnlık türlerine ikitanesi daha
ek]endi. Din azlnhklanndan sonra "djl azlnııklaıl Ve d€ "ırk aınİkları" l9.
yüzyll ikinci ya.lslnın ve sonun ı.kçl teo.i]erjnden etkilendiği için -ırk
azınlıklarl" deniyordu. 20. yüzyılın ikinciyanslnda bu ırkçı teoriler bir kenara
ahlınca, l950'lelden itiba.en lrk azın]ükla.l terimi yerini "etnik azlnl,klaf
terimine bıraktı. Etnik demek bi. parça §oya atlf yapan fakat esas olarak
kültürel göndeıme yaPan bir anlam taşİyor, Dolayısly]a bı] iki dünya savaşl
arasında 19l9_1939 döneminde ürk azlnlıkla.ı, din azünllklarl, dil azınllkIan
diye üç tür azünlık kabul edilirken, artlk günümüzde 2t, yüzyl]ln başında etnik
azın]lklar, dil azlnlıklan, din azlnhklarl diye o jki savaş arasünı hatürlatan bir
üçlü ayımdan söz edilir Bir de "uIusal aztnlıklaa diye bir terim vardü.. Bu çok
fazla kulla lan bir terim değildir. Olusal azınllklardan ne anlaşıldlğı da
ü?e.inde ı]zlaşmaya varllmüş bir şey değildir. Fakat bu ulusal azınlıkla.
denildiği zaman genellik]e yaşadlğl ülke dlşlnda bir akraba dev]eti olan
azlnlıktar kastediliyor. Örneğin Türkiye'deki Rumtarın akraba devleti
Yunanistan, Yunanjstan'daki Batü Trakyall Türklerin akıaba devleti de Türkiye
gibi. Bizim akhm,zda kalacak olan etnik, din, dil aanhklarıdır. Bu arınllk
kavramlnln ortaya çlkmasünln hemen aükaslndan azlnllğın tanımlnl vermek
]azım- Azınlığln tanüml meseıesine iki koldan girişebilirsinjz. Biri §o§yolojik
bakımdan tanüm, diğe.i de hukuksal baklmdan. Sosyolojik bakımdan tanlmı
§on derece geniştiı Şöyıe söyleyebilirir, Biü ülkede fa.klllık gösteren ve o
farklılığı kim]iğinin temel direği §ayan, vazgeçilmez tem€l direğj sayan
vazgeçilmez temel direği sayan küçük gruba azınlık deniı Bu o kadar geniş
bir tanımdır ki dikkat ede.seniz eşcinselleri bile içine alı. Hukuki tanıma
gelince, hukuki tanlmın beş tane temel unsuru olduğunu söyleyebiliriz. Bir
ülkede saylca az olan fakat başat olmayan çünkü Afrika'da saylca a2 olan ve
çoğunluğun can,na okuyan azlnhklar vardlı En iyi tanlnmışl da %20'lik beyaz
azınllk, yl]lar ylll Aparth€id Rejiminde %80'lik Bantuların canına okumuştur.
"sayıca olmayan başat olmayan, farklıhk arz eden, vatandaşların oluştu.duğu
gruba azinhk" deniı Yalnız bu saym|ş olduğum dört tane unsur azınhğm
maddj unsurlandr. Bunun yanına bir de manevi unsul gereki., sübjektif unsur
gereki. o da azınhk bilincidir "Farklı olan ve bu fa.kİ]ığı korumayı çok
önemli sayan gruba azınhk" denir, Bu bilinç de aynen sınüf bilinci oImadan
slnlf olmadığl gibi azınllk bilinci olmadan öze|ıiklerini ko.uma bilinci olmadan
azünık olmaz. Ne olur? o da bir haktı.. Nasll farkh öıelliklerini korumak bir
haksa asimle o]mak da bir hakhr. o asimile olmuştur ve artlk azınİk değjldir
Şimdi dünyadaki arınhk kavraml, tanıml buyken Tü.kiye'de azln|lk kavraml
ve haklar! ne durumda? ona bi. göz ataIlm. Türkiye cumhuriyetinjn a2ınhk
tanlmı Lozan'ln 37 ila 44'cii maddeleri ala§lnda. Himayesi aznlıklann
korunmasınt başlığlnl taş,yan üçüncü kesimidir o Lozan'ın orada sadece
gayrimüslimIeı Türkiye'deki gay.imüslim vatandaş]ar kabuI edilmiştir

146