Page 148 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

sorusunu tartlşlyoluz- Bunun için, eaimesin, kaybolmasın diye, eaimemesi ve
kaybolmaması iyi bi. ş€y ve kolunmasl ge.eken ve geliştİjlmesı gereken bİ
şey. Burada baktlglnlz zaman burada çelişiyor. oradan baktlqlmll zdman. Öte
yandan üst ve insan haklanna ve temel özgürlüklere Bideşmiş milletler
Antlaşma§|ndan benimsenen ilkelere saygtsünın ge]i§tirilmesj. Türkiye buna
da çekince ileri sürmüştüı Yani işin bir anlam da Verilemeyecek ölçüde. Bu
antamda b€njm yorumum 30- madde d€ aynı bjçimdedir. Bu §öuleşmeIeİ
muhtemelen Türkiye'nin hep iIeri sürdüğü azınİk haklart bağlamlnda 30.
madde de söz konusu olabilir, 1923 Loıan Barış Antlaşmasl rez€rvi çıkabili.
onu ilerj sürebj]ir. Fakat djğer maddeler açlslndan o bağlamda bir yo.umu
ileri sürebilir Fakat djğer maddeIe. açlslndan yani o bağlamda bjr yorumu
ileri sürebilir, Fakat diğer madde]er açlsından gen€] çizgiyle bağdaşmadığl
kanıs,nday,m, Bu soİu hakll bil soru ve Birleşmiş Mi]l€tI€r çevıel€rinde de bıl
soru]arla karşılaştlm. Şİmdi ne olacak? Medeni siyasj Haklar v€ Ekonomjk
sosyal Haklar sözIeşmesi'ne Tü.kiye taraf olduktan son.a Çocuk Haklan
sözleşmesine koyduğu çekincelerin aktbeü n€dir? Birleşmiş Milletlel örgütü
çevreleıinde de soruyorlar. Muhtemelen Türkiye taraf olduktan sonla
gündeme ge]ecek. Avrupa lnsan Haklan sözleşmes''ne Tüıkiye başıangıçta
bir takım s|kı kayda bağİ şadarla bireysel başvulu hakklnda 1987 yı]lnda
tanıma girişiminde bulunmuştu- Bu o zaman i]k başvuruydu. o zaman
komisyon önüne gelmişti ilk başvırru, divanln önüne ge]memişti mahkemenin
önüne. Komi§yonda bunlar yokmuşçasına işlemi, başvuruyu kabuletti. Yanlış
hatıllamlyorsam da Loizidu'nun davasıydü komisyon önündeki aşamasında i]k
aşamasünda ve uygulama da yetkisini var kabul etti. Bun]ala değer]endifme
yok gjbi değerlendjldi. Bu anlamda da olu. mu çekincelerde de karşllaşllabilil
mi diye soruyorsunuz, Türkiye'nin sözleşmeye bir kere birinci koşul taraf
o]ma$ gerekiyor. Yani iç hukukunda onay]ama jradesini oluşturduğuna dair
onay b€lgesini BilIeşmiş MiIletle. Genel sek.eterine sunması lazlm. Bunu
konuşmamda da b€lırtmiştjm ne zaman olacağlnl bilmiyoruz ama bir an 6nce
olmasü. ondan §onra şunun olmas, lazlm. Türkiye'njn ilk raporunu lnsan
Haklaı Komitesjne sunmas,nl b€kleyeceğjz ama ilk rapolunun lnsan Hakıan
Komitesj'ne sunmasından önce devlet şikayetlerj bakımından Türkiye'nin
lnsan Haklan Komite§i'nin kendisjne karşı şikayette buıunabileceğj
konu§unda da bi. yetki beyanü bulunup bulunmayacağınl bi]miyoruz, Böyl€
bir yetki de tanlmlyor sözleşmede. Yani tamamen devletıer arasü. A devletj
sözleşmeye taraf o]muş. Mesela Türkjye a]eyhine çekincesi veya uygu]amasl
ona ilişkin "söuleşmeyle bağdaşmamaktad,r" diye lnsan Haklarü sözleşmesine
bir şikayette bu|unabilaı Türkiye'njn bu yeüesini kabul etmesi
'nceleme
laz,m, Ayrıca syle bi, husus val. Bu olduğu zaman slna.abjlir Böyle bi.yetki
tanımadlğı takdirde Türkiye, bu ya ilk raPorunu sunduğu zaman gündeme
gelecektir veya Tülkiye'nin çekincesine karşl diğ€. devletlerin ke.di
tutrrmlaı!ft ortaya koyar, mesela itirazlan söz konusu olursa o itirazIan

142