Page 145 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

gibj, Belki hukuk alanında en fazla denetjmin kuvvetlendirilmesi
düşünülmelidjr, Ancak bu öneri getirjlebilir ama a§ı! sorun hukuk aIanlnln
dlşlndadlr.
Prof. Dr. Turgut Tahranİ: IIk soru güncel bİ takım jhla] vakalarü oIarak
aktarılan olaylarla iIgili tahmjn ediyorum. Bunlara tabii sadece benjm
konuşmamla slnırll cevap vermek yetersiz olabilir, çünkü benim sadece
Medeni sjyasal Haklar Sözleşmesj jle $nırİdlr. o bağlamda baktlğınE zaman
şunu düşünmek ]azım ası.ndai iki önceki oturumda uannediyorum Ya§emin
Hanlm'da benzeri nitelikte bir vurgu yapmlştl. Tülkiye bil taküm insan haklarl
sözleşmel€.ine ta.af oluyor, 8u son iki §özleşme bı]gün dünyada €n geniş
haklar katego.j§jnin bünyesind€ banndran sözleşmeler, bu baklmından
anlamü Var. Hukuki bjr anlaml var, siyasi bİ anlaml da Var, Bunlara ta.af olma
5ürecinde, tabjj çok haklı bir soru, sonuçlan itibariyle elbette bireylere.
toplu]ük]ara bel]i haklar sağlıyorsunuz ama esa§ önem]i olan niye taraf
oıuyorsunuz yani nedir? Buna ve.eceğiniz cevap çok b€]]jdir, lçtjhatlarl,
özgürlükleli genişletmek için herha]de. Buna iIjşkin yaklaşlk 10 yıli aşkın bir
süre önce, Yasemin Hanımın da mensubu olduğu Türkjye ve ortadoğu
Amm€ ldaresi Enstitüsinğn eski başkanlarlndan Prof. a^esut cülmez'in bi.
çallşması valdl. Ekibiyle bir]jkte Tülkiye'deki yani cumhuriyet döneminden
itiba.en başta ]Lo §özleşmeleri, insan hakları kavramı çok belirgin deği] ama
sonraki insan haklan söz]eşme§i niteliği taşlyan ant]aşmalara, sözleşme]ere
Türkiye Devletjnin talaf olma sı]recine jlişkin mec]i§ tutanaklarlnl, kanun
gerekçelerini inceleyip, niye taraf oldu Türkiye bu sözleşmelere? "i\uladl
nedir?" djye §orulduğu ,aman şu sonuca varıyordu. lki sonucu var,
Metin]erden çıkıyol, kendj yorumu değiL 1- 0luslararası işbirliği. 0luslarara§|
antlaşmaya taraf oluyoü§anlz 0luslal camiaslna da bu kanaldan bi. adım daha
atmtş oluyorsunuz. o açldan jyj bir şeydiı Tarafolun ama çlkarlannıza uygun
olduğunuz ölçüde talaf oIun anlamnda. lkincisi ise şu; bıJ daha vahim bence;
jç hukukı]nuz, anayasanüz veya mevzuatınD buna aykrı değil, buna müsait
yani çe]işmiyor, Şizleşmeye taraf olmanız iç hukukunu2la çelişmiyor. Mesela
Soykırımın Önlenmesi sözteşmesinde şöyle bjr ifade vafdıı onay kanunun
gelekçe§ind€ talaf olmamlz ya.arhdr çünkü anaya§amlza aykır, değildiı
soykInm sözIeşm€sinin anayasamıza ayklrl olduğunu düşünebjliyor
musunuz? Ne demektir bu? Anayasanlzın burada elveriyor olma§ı geleki.. Bu
ne an]ama geIiyol? Şu a.]ama geljyor, Türkiye'nin u]uslarala§l antlaşmalara
taraf olma sürecinde bu iki motif her zaman belirgin biİ yer jşgal etti, Bugün
de, işte onun için temas ettim, Avrupa Bir]jği çok etkili. Bu iyi bir şey belki
ama bir yandan da kötü bi. şey bu bir dış faktör asİnda, Türkiye'de yaşayan
insanlall6 ve sjyasetçilerin kendjlerinin bir politika tercihj değil- lnsan Haklarl
Hukukunda şu jki jbare Va. Bunlar lngiliz.€ ibare]er ama Türkçe'sine belki
kolay olmuyordur ama an]ama aktarabilir : "Policy of Human Rights", bir de

139