Page 140 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

hassasiyetlerimiz araslnda bUlunan te.imler veya eylemleri içelebiliyor o
nedenle çlkart|]mlştır Bı]gün tabii sormamlz gereken şui Türkiye bu
sözleşmel€.e ta.af olmakla ifade etme koruma Ve geliştirme eylemlerinj bu
haklar bağlamlnda özelljkIe birinci maddelerini uygularken nasll
geçekteştirilecektir. size dedjm ki bu sdzleşme medeni siyasi haklar
sözleşmesi bİ lnsan HakIan Komitesi oluşturmasını öngö,üyor sö,]eşmen'n
uygulanmasünı denetlemek vs. için raporlar sunuluyor kendisine, Bu komite
kendi§ine sunulan bazl başvurular, raPollal doğrultusunda genel yorum
laporlaı, metinleri kaleme alma yetkisine sahip. Bun]ar çok önemli çünkü
ilgili maddeIerle, belli maddelere ilişkin olabiliyo. o maddelerin nasl]
yorumlanmasına iIişkin o]uyo.. BöyIe bir yorum metni bhinci maddeye jlişkin
oIarak da 1984 yılında ilk kez komite tarafından kalem€ alındı, Komjt€ orada
diyor kj:'Kendi kaderini tayin hakkt öz€l bır öneme sahiptiı" Niye? Çünkü
bunun gerçekIeştirilmesi, bireysel bütün insan haklannün ve o hakla'ln
geliştiri]mesinin ve güçtendirilmesinjn temelini oluşturur, ondan sonra devam
ediyol: 'Bjr dev]et bu yükümlülüğünü, yani k€ndi kaderini tayin hakklnın icra
edjlmesine ilişkan yükijmlülüğünü nasü] yerjn€ geti,ileceğjne dair anayasal ve
siyasi sür€çlerini agkça ve pratikte nasll bunlara jmkan vereceğini açtkça
o(aya koymak zorundadlı" o zaman burada bir soruyIa daha karşıIaşıyoruz,
Mevcut hükümetjmiz bu anayasal süreçleri ve bu siyasi usull€rj nasll ortaya
koyacakt|r. Bunlann hepsi yükümlülük çerçevesjnde çünki] bu sözIeşmeye
taraf olmakla o sözleşmenin uygulanması.a ilişkin bitün içtihat, uygulama,
başvurular bunlarla hePsini de yükimlülük altına gilmeyi kabul ediyor
hükümet dolayısüyla bu soruy! sormak hukuken isabetli ve baklı bir sorudur,
Bunlan bilmiyoruz. Burada genellikle ortaya konulan tart|şma ve hassasiyet
diye ad]andlrılan konu şurada tezahür ediyoı Kendi kaderin' tayin hakh bİ
devletin inşası anlamlna gelir. Tü.kiye DevIeti 1923 ylllnda cumhüıiyeti
kurm!ştuı Aynı tezi, Türkiye resmi ideolojisi budur, sovyetler Bjrliğj'nin de
teii buydu y|liarca, hatta kamPlaşmada bu yaşandı, 1917 Ekim devrimi ve
sovyei Haiııannın kendi kadelini tayin hakkıydı, Dolayt§ıyla budur,
Fransızlann benzer tezi var ml, vaI. Kendi kaderini tayin hakkl 1970 yılından
bu yana Bir]eşmiŞ l^illetlerin Devletler Araslnda Dostça ltişkitere Dair llkele,
Beyannamesi'ni kabulünden bu yana bir farkl|lık gö§termeye başladl, Bıl
daha sonra 1975 yllündaki Helsinkj Nihai senedi'y]e de bir adüm daha ilerj
götürüldü. B|okla. arası yumuşamaya bağh, Helsinki Nihai senedi'ni
iu",.dlyo-.. AclG önc€ ActD haline dönüşen örgütün de kurucu hareket
noktasıydl. Bu d€ğişiklik şurada ortaya çlktü, Kendi kadeıini tayin hakkl iki
yana" iı.ı ."pı,.y. sahiPüi 1 Dtşsal cePhe 2-Devlet dış kabuğu olarak

;dlandırmak müİnküns€ şayet bir devletin siyasi bir yaplnın oIuşturülmasüd|r,
1923 odur. Sovyettenn l917'si olmuştu, değişti gerçi, Almanlarün l990'da
yaptlğl birleşmesi btldur. Dışsal anlamda, dış anlamüyla kendi kaderini tayin

l34