Page 74 - Diyarbakır Barosu Herkes İçin Adalet Projesi Hukukun Üstünlüğü Seminerleri

kurallarl topiumun bütününün uyumasl gereken Tanrl kelaml kurallar olarak
uygulamaya başladlğı andan itibaren demokrasi ortadan kalkar. Çünkü onlar
tartlşlImas| mümkün olmayan kurallardlr. Tartlşlldığl zaman din biter zaten. Dinin
nasslarl tartlşılmamak üzeredir. Tanrınln hikmetinden sual olunmamasl üzeredir dinin
nassları. Dini düşünce tarzl dinle slnlrll değildir, siyasette de mümkündür dini düşünce
tarzı. Örneğin Türkiye'de Mustafa Kemal'in öğretisi tartlşllmaz bir öğretiyse eğer, bu
dini bir öğretidir demektir. Doğrularl tartlş|lmaz bir öğretidir. Atatürk'ün öğretileri
tartlşllmaz mutlak öğretidir dediğiniz zaman zalen dini düşünceye geçmişinizdir.
Veyahut bir kişinin söyledikleri mutlak doğrudur dediğiniz zaman o kişinin oluşturduğu
dogmanın esiri olmuşunuz demektir. Demokrasi o zihniyet dünyasında mümkün
değildir. Bu kişi, bu aramlzda yaşayan bir kişi de olabilir, onun merkezinde olduğu
dogmanln esiri oluruz bu durumda ve demokrasinin toplumsal koşullarlnl ortadan
kaldIrlrlz.

Demokrasiancakherhangibirkişininsözünündinlenebilir,tartlşllabilirVebu
tartlşmadan hareketle toplumda bir çoğunluk mutabakatl sağlanlr olduğu zaman
gerçekleşir demiyorum, mümkün olmaya başlar. Çünkü burada bir ikinci aşamaya daha
ihtiyaclmlz var. Farz edelim ki o toplumda o çoğunluk mutabakatl çoğunluğa dahil
olmayanlarln katledilmesi üzerine oluştu. Bu demokrasi ilkelerine uygun bir karar

mıdlr? Demokrasi esas olarak çoğunluğun iktidarın haklarını değil, azlnllğln haklarlnın
tanımlanmasl Ve korunmasl üzerine inşa edilir. Çoğunluğun haklarlnln korunması Ve
tanlnmast zaten doğal bir olgudur. Demokrasinin olabilmesi için, yaşayabilmesi için,

dogmaolarakönesürülenintersineVeyadışlndabirsözünsöylenebilmesiiçinazlnllk
durumunda olanln, bu toplumsal kesim de olabilir, toplumsal fikir de olabilir_, bunların
_
yaşam hakkının, söz hakklnln, siyasal_toplumsal alanda nitel olarak, varllk olarak eşit
değerde oldukIarı ilkesinin önceden tanınmasl gerekir. Eşit değerde olmak demek illa
azınllktaolankişininsözününuygulanmasldemekdeğildir.Azınlıkolmakelbette
çoğunluğun bazı haklarını kabul etmektir. Baronun azlnllğı, baronun çoğunluğunun
sevmediği,tasvipetmediğikararlarınıbirdönemkabuletmekzorundadlr.Bunueleştirir
amabuçoğuntuğuyokaddedemez.Aksitakdirdezatenhiçbirşekildeberaberolmak
mümkünolamaz.DemokrasidemutlakdoğruoImadlğlinan|şldlrkisizinbugün
yaptlğünlz eleştirinin belki öbür dönemde diğerleri taraflndan da kabul edileblleceği
umudunu taşımanızı sağlar. Ve Sizin diğerleri ile beraberliğinizin harclnl oluşturur, Eğer
siz biliyorsanız ki ömrü biltah burada muhalif bir görüşü savunacakslnlz Ve muhalif
görüş öbürküler taraflndan kesinlikle Ve hiçbir şekilde kabul edilmeyecek,
dinlenmeyecek, o zaman demokrasinin temelini oIuşturan diyalog Ve mutabakat
lağVolmUştur demektir.
BuradanşunoktayageImekisliyorum.DemokrasiileilgiIiolarak,hukukdevletidir
vs... gibi detaylara girmeyeceğ|m. Bence uç örnek asli sorunu en saİ biçimiyle
sergileyenörnektir,Bunedenle,hukukdevletininkurumIarlndanönce,demokrasininbir
zihniyet dünyastnda devrim boyutunun Vurgulanmasl önemlidir, ondan sonrası
yönteme ilişkindir.

76