Page 95 - Tasarrufun İptali

«TASARRUFUN İPTALİ DAVASI» DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ
rin 482 ve gerekse Yargıtay 483 tarafından öteden beri duraksamasız
belirtilmiĢtir. Hükümsüzlüğün nedeni, taraflarca açıklanan beyanların,
onların gerçek iradelerine uymaması, baĢka bir deyiĢle bu beyanların
«irade beyanı» niteliği taĢımamasıdır... Görünürdeki iĢlemin hüküm-
süzlüğü taraflarca ileri sürülebileceği gibi, bunu ileri sürmede hukuki
yararı bulunan üçüncü kiĢiler (örneğin; iĢlemde bulunan kimsenin
alacaklıları) tarafından da ileri sürülebilir. Hakim de, muvazaayı ken-
diliğinden dikkate alır. Ayrıca, muvazaa iddiası, taraflarca herkese
karĢı ileri sürülebilir. Ancak; a) TBK. mad. 19/II uyarınca, yazılı borç
ikrarına dayanarak muvazaalı alacağı iktisap etmiĢ olan iyiniyetli (MK.
mad. 3) üçüncü kiĢilere karĢı borçlu; muvazaa iddiasında bulunamaz. b)
Muvazaalı bir sözleĢme gereğince bir malı devralan kimse, emin sıfa-
tıyla zilyet durumunda olduğundan, ondan iyiniyetle o malı iktisap
eden kimsenin iktisabı korunur (MK. mad. 990) ve ona karĢı muvazaa
iddiasında bulunulamaz. c) Muvazaalı sözleĢme ile mülkiyeti devre-
dilen bir taĢınmaz ise, görünürde malik lehine olan tapu kaydına, iyi-
niyetle güvenerek, ondan o taĢınmazı iktisap eden kimsenin bu iktisabı
korunur (MK. mad. 1023) ve ona karĢı muvazaa iddiası ileri sürülemez.
Görünürdeki iĢlemin hükümsüzlüğü -taraflarca ve üçüncü kiĢi-
lerce- def‟i olarak ileri sürülebileceği gibi 484 bu konuda -taraflarca ve
üçüncü kiĢilerce- bir davada da açılabilir. 485 Bu davada, yapılan gö-
rünürdeki iĢlemin, «muvazaa nedeniyle hükümsüz olduğunun tesbiti»
istenir. Bu dava hukukî niteliği bakımından bir «menfi tesbit dava-
sı»dır.
Görünürdeki (muvazaalı) iĢlem, belirtildiği Ģekilde «hükümsüz»
olur ve belirtilen sonuçları doğururken, görünürdeki iĢlemin altında
(gizli) bir iĢlem varsa -yani, bir «nisbi muvazaa» söz konusu ise- bu
gizli iĢlem, tarafların gerçek iradelerine uygun olduğu için, genel ve
(Ģekil) koĢulları yerine getirilerek yapılmıĢ ise, geçerli olur. 486

482 Ayrıntılı bilgi için bknz: ESENER, T. s: 49 vd. – FEYZĠOĞLU, F. age. s: 195 –
ŞNAN, A. N .age. s: 182 vd. – REĠSOĞLU, S. age. s: 50 vd. – ÖZSUNAY, E.
age. s: 97 vd. – AKBAY, A. age. s: 47 vd. – TUNÇOMAĞ, K. age. s: 300 vd. –
YAVUZ, N. age. s: 5
483 Bknz: HGK. 3.6.1964 T. 422/398 (www.e-uyar.com)
484 ESENER, T. age. s: 56 – ÖZSUNAY, E. age. s: 97 – ŞNAN, A. N. age. s: 183 –
von Tuhr. A. Borçlar Hukuku, C: 1-2 (Terc. Edege, C.) s: 274 – TUNÇOMAĞ,
K. age. s: 301
485 ÖZDŞL, Z . Sözleşmenin Tarafı Olmayan KiĢinin «Muvazaa» Ġddiası (Yarg. D.
1984/4, s: 444 vd. - Ġzmir Bar. D. 1984/4, s: 33 vd.) – YAVUZ, N. age. s: 6
486 ESENER, T. age. s: 102 vd. – von Tuhr. A. age. s: 274 – TUNÇOMAĞ, K. age.
s: 301

95