Page 99 - Tasarrufun İptali

«TASARRUFUN İPTALİ DAVASI» DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ
malvarlığı dıĢına çıkmamıĢ olduğundan alacaklı bunları haciz ettirip,
sattırarak -gerekirse istihkak davası açarak- alacağına kavuĢabilir»
Ģeklinde düĢünülürse; borçlu tarafından muvazaalı olarak baĢkasına
devredilmiĢ (ya da üzerinde ipotek kurulmuĢ uzun süreli kira Ģerhi ve-
rilmiĢ) taĢınmaz ya da sicile kayıtlı (kara, deniz ve hava taĢıtları vb.
gibi) taĢınırlar hakkında alacaklının -yapılan devir ya da ipotek iĢlemini
yok sayarak- «haciz» ve «satıĢ» iĢlemini yürütmesi teknik olarak
mümkün değildir. «Bu gibi durumlarda „ĠĠK. mad. 94/II uyarınca ala-
caklının talebi üzerine icra müdürlüğünce tasarruf konusu taĢınmazın
tapu kaydı üzerine haciz konulabileceği‟ konusundaki görüĢün uygu-
lamada benimseneceğini sormadığımız gibi Ġcra ve Ġflâs Kanunu hü-
kümlerini öteden beri çok dar yorumlayan Yargıtay 12. Hukuk Daire-
sinin de bu görüĢe sıcak bakacağını sanmıyoruz...
Alacaklıların «muvazaa nedeni»ne dayanarak ĠĠK. mad. 277 vd.
göre iptâl davası açamamalarını istemek teorik esaslara uygun olmakla
beraber bu görüĢ uygulamada özellikle taĢınmazlara ve sicile kayıtlı
taĢınırlara iliĢkin muvazaalı iĢlemlerden kaynaklanan tüm sorunları
çözememektedir...
Sonuç olarak, borçlunun malvarlığını azaltmak (mal kaçırmak)
amacıyla yaptığı muvazaalı iĢlemlerden zarar gören alacaklı dilerse
özel hüküm niteliğindeki ĠĠK. mad. 277 vd. göre iptâl davası, dilerse
genel hüküm niteliğindeki TBK. mad. 19‟a göre muvazaa davası aça-
bilir. 493 494 ĠĠK. mad. 277 vd.‟da düzenlenmiĢ «iptâl davası», genel

hükümlere (TBK. mad. 19) göre «muvazaa davası» açılmasını önle-
mez. 495 Ayrıca davacı-alacaklı bu konuda mahkemede terditli (kade-
meli) dava da açabilir (HMK. mad. 111 vd.). Yani; borçlunun mal ka-
çırmak amacıyla yaptığı tasarruflardan zarar gören alacaklı, açtığı da-
vada önce «işlemin muvazaalı olduğunun tesbiti ile buna göre hüküm
kurulmasını» (yani; borçlunun yaptığı iĢlemin hükümsüzlüğünün, hiç
yapılmamıĢ olduğunun tesbitini), bu (muvazaa) iddiasının kabul edil-
memesi halinde ise «İİK. mad. 277. vd. göre tasarrufun iptâline karar
verilmesini» talep edebilir. Ya da önce «İİK. mad. 277 vd. göre tasar-
rufun iptâlini» bu kabul edilmediği taktirde «muvazaa nedeniyle hü-
kümsüzlüğün tesbitine karar verilmesini» isteyebilir. Davacı birinci
halde «ispat yükünün gereğini yerine getirmeme ihtimalini dikkate
alarak, ikinci halde ise «iptâl sebeplerine iliĢkin objektif koĢulların

493 Bknz: 1. HD. 22.5.1984 T. 3005/6104 (www.e-uyar.com)
494 Aynı görüĢte AKKAYA, T. agm. s: 681 – ÖZKAYA, E .age. s: 215
495 Bknz: 15. HD. 11.10.1993 T. 3423/3940 (www.e-uyar.com)

99