Page 94 - Tasarrufun İptali

«TASARRUFUN İPTALİ DAVASI» DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ
üçüncü kiĢiler aldatmak amacıyla kendi gerçek iradelerine uymayan
haksız eylem niteliğinde anlaĢmaları»dır. 479
Bu tanımlardan da anlaĢıldığı gibi, «muvazaalı bir hukuki iĢ-
lem»den bahsedilmek için; a) Tarafların iradeleri ile beyanları arasında
isteyerek yaratılmıĢ bir uygunsuzluk, b) Üçüncü kiĢileri aldatmak
(muvazaa) niyeti, c) Taraflar arasında gizli iĢlemi yaratan muvazaa
sözleĢmesi bulunmalıdır.
Tüm «muvazaalı iĢlemler»de; a) Üçüncü kiĢileri aldatmak için
yapılmıĢ «görünürdeki iĢlem», b) Görünürdeki iĢlemin taraflar arasında
hüküm ifade etmeyeceğini tesbit eden «muvazaa anlaĢması» bulunur.
Bu öğeleri içeren muvazaaya «mutlak (=âdi=basit) muvazaa» deni-
lir. 480 Bu muvazaada; taraflar aslında aralarında hukuki iĢlem yapma-
dıkları halde üçüncü kiĢileri yanıltmak ve onlara karĢı bir iĢlem yapmıĢ
gibi görünmek amacı ile görünüĢte bir iĢlem yapmıĢlardır. Örneğin;
alacaklıların icra takibinden kurtulmak için, bir borçlu, mallarını bir
arkadaĢına devreder ve «bu devrin gerçekte aralarında hiç bir hukukî
sonuç doğurmayacağı» borçlu ile arkadaĢı arasında kararlaĢtırılırsa
«mutlak muvazaa» söz konusu olur... Eğer taraflar arasında yaptıkları
bir iĢlemi, kendi gerçek iradelerine uymayan ve sırf üçüncü kiĢileri
yanıltmak için yaptıkları baĢka bir iĢlemin altına gizlemiĢlerse, bu tür
muvazaaya «nisbî (mevsuf) muvazaa» denilir. 481 Bu muvazaa tü-
ründe, görüldüğü gibi, «görünürdeki iĢlem» ve «muvazaa anlaĢması»
yanında ayrıca -tarafların gerçek iradelerine uygun- bir «gizli iĢlem»
bulunur. Örneğin; taraflar gerçekte «bağıĢlama» yapmak istedikleri
halde, bunu «satıĢ sözleĢmesi» biçiminde yaparlar. Böylece, görünür-
deki iĢlem «satıĢ» olduğu halde, gizli iĢlem «bağıĢlama»dır.

Tarafların üçüncü kiĢileri yanıltmak için, muvazaalı olarak yap-
tıkları (görünürdeki) iĢlemin -bu konuda Borçlar Kanununda açık bir
hüküm olmamakla beraber- «hükümsüz (bâtıl) olduğu» gerek dokt-

479 Bknz: 4. HD. 13.3.2008 T. 7208/3253; 9.4.2007 T. 2654/4665 (www.e-uyar.com)
480 Ayrıntılı bilgi için bknz: ESENER, T. age. s: 41 vd. – FEYZĠOĞLU, F. age. s:
192 – TEKĠNAY, S. S. 360 – ÖNEN, T. age. s: 47 – REĠSOĞLU, S. age. s: 49 –
ŞNAN, N .age. s: 179 – OĞUZMAN, K./ÖZ, T. age. s: 109 – EREN, F. age. s:
318 – KILIÇOĞLU, A. age. s: 100 – ÖZKAYA, E. s: 173 vd. – TEKĠL, F. age.
s: 68 – ÖZSUNAY, E .age. s: 93 – AKBAY, A. age. s: 47 – KURAK, N. agm. s:
38 – SARIGÖLLÜ, E. agm. s: 667 – YAVUZ, N. age. s: 4
481 Ayrıntılı bilgi için bknz: ESENER, T. age. s: 42 – FEYZĠOĞLU, F. age. s: 192
vd. – TEKĠNAY, S. S. age. s: 360 – ÖNEN, T. age. s: 47 vd. – ÖZSUNAY, E.
age. s: 94 – ŞNAN, A. N . age. s: 180 vd. – KURAK, N. agm. s: 38 –
SARIGÖLLÜ, E. agm. s: 668 – ÖZKAYA, E .age. s: 174 vd. – EREN, F. age. s:
318 – OĞUZMAN, K./ÖZ, T. age. s: 109 – KILIÇOĞLU, A. age. s: 100 –
YAVUZ, N. age. s: 4 vd.

94