Page 91 - Tasarrufun İptali

«TASARRUFUN İPTALİ DAVASI» DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ
cı-alacaklı ya da iflâs idaresinin, «üçüncü kiĢinin o malı hükümsüz bir
tasarruf sonucunda ele geçirdiğini ve bu nedenle, malın borçluya ait
olduğunu» kanıtlaması gerekir. Görüldüğü gibi, aslında ayrı nitelikte
davalar olmalarına rağmen gerek «istihkak davası»nın ve gerekse
«iptâl davası»nın amacı aynı olup, bu da alacaklılarına zarar vermek
isteyen borçlunun tasarruflarına karĢı alacaklıları korumaktadır. 473 Bu
amaca, istihkak davasında, borçlu ile üçüncü kiĢi arasında yapılan ta-
sarrufun hükümsüz olması nedeniyle, «malın borçlunun malvarlığın-
dan çıkmadığı» iptâl davasında da, borçlu ile üçüncü kiĢi arasındaki
tasarrufun geçerli olduğu, malın böylece borçludan üçüncü kiĢinin
malvarlığına geçtiği ancak, bu tasarrufun ĠĠK. 278 vd. göre iptâle konu
olduğu, bu nedenle davacı - alacaklının (iflâsta; iflâs masasının) «mal
borçlunun malvarlığındaymış gibi, cebri icra yolu ile, o malın bede-
linden alacağını almak yetkisine sahip olduğu» iddia edilerek ulaĢılır.
b) Takip hukuku bakımından hükümsüz olan (ĠĠK. mad. 191/1,
290) iĢlemler hakkında iptâl davası açılmasına gerek yoktur. 474 Çünkü,
bu durumda, tasarruf konusu mal ya da hak, borçlunun malvarlığından
çıkmamıĢtır.
c) «Muvazaalı iĢlem»ler (TBK. mad. 19) hakkında iptâl davası
açılmasına gerek olup olmadığı doktrinde tartıĢmalıdır. Bu konuda
«iptâl davası açılmasına gerek bulunmadığını» ileri sürenler bulun-
duğu gibi, «iptâl davası açılabileceğini» kabul edenler de vardır.
«Muvazaalı iĢlemler hakkında iptâl davası açılmasına gerek
bulunmadığını» ileri sürenlere göre; 475 ĠĠK. 277 vd. göre iptâl dava-
sına konu olan tasarruflar geçerli tasarruflar‟dır. ĠĢlemin muvazaalı
olması halinde, iĢlem konusu taĢınır/taĢınmazın mülkiyeti borçlu ile
iĢlemde bulunan üçüncü kiĢiye geçmemiĢ olduğundan, bu durumda
iptâl davası açılamaz. ġeklen üçüncü kiĢinin üzerinde gözüken örneğin;

473 KURU, B. age. C: 4, s: 3416 – KURU, B. El Kitabı, s: 1199
474 UMAR, B. age. s: 16 – GÜRDOĞAN, B. age. s: 222
475 UMAR, B. age. s: 17 – KURU, B. age. C: 4, s: 3413 vd. – KURU, B. El Kitabı, s:
1400 vd. – BELGESAY, M. R. Ġcra ve Ġflas Kanunu ġerhi, 1950, s: 264 –
GÜRDOĞAN, B. age. s: 222 – MUġUL, T. Ġflas Suçları (Taksiratlı ve Hileli
Ġflas Suçları ile Diğer Ġflas Suçları) s: 95, dipn. 285a – MUġUL, T. Ġcra ve Ġflas
Hukuku ile Ġlgili BilirkiĢi Raporları ve Hukuki Mütalâalar, s: 833 vd., 899 vd.,
907 vd. 1000 vd. – MUġUL, T. Ġcra ve Ġflâs Hukuku, C:2, 6. Bası, s:1751 vd. –
ÜSTÜNDAĞ, S. age. s: 286 – ÜSTÜNDAĞ, S. Medeni Usul, Ġcra ve Ġflas
Hukukçuları Toplantısı, II-III, s: 207 vd. – KARATAġ, Ġ./ERTEKĠN, Ġ.
Tasarrufun Ġptali Davaları, s: 133 vd. – DELĠDUMAN, S. Medeni Usul, Ġcra ve
Ġflas Hukukçuları Toplantısı, s: 211 – AKġENER, H.ġ. age., s: 117 – ASLAN,
K. Hacizde Ġstihkak Davası, 2005, s: 492 vd. – ALTAY, S. Türk Ġflas Hukuku, C:
1, 2004 s: 670

91