Page 66 - Diyarbakır Barosu Toplumsal Barışın İnşası Sivil Bir Anayasa Arayışı

64 Talffl 6.n, n iir.9: §ivil Bn Aor§
^r.r,!,

zırlama! oldu. Bununla biİtüte, onaya ç*an metin, 8etirdiği diizen]emeler iübaliyte
pek çok AlT upa anayasasmdan daha ileri düzeyde ba insan haİIan ve hu}ul devteti
sist€mi ön8örmektediİ.

An.ü,rr.nın f.k€f6ı v€ t€mel ıü.ıe.
Y€ni anayasa taslağ temel felsefesi ve nüu baıımrndan, mevcut Anayasadan radi-

kal bir şekilde aynlrnaktadır. 1982 Anayasası devletçidir, }ani bİeye ka§ı deüeti konr-
ma altına almakadtr. Gerçi l982'den bu yana Anayasada çok saylda de$şiklik yapıldı,
insan haklan alanrnda iyileştrrmeler oldu, fakat Anayasa hala tam arılamüyla bireyci

diyeb jlecegjmiz bir niı€liğe kaVuşmuş değildir,
1982 Anayasast, devletin "kutsal" (1995 değişikliğiyl€ 'yüce')" otduğü düşiincesine
dayanmaİtadır. Anayasanın Başlan'gıcından, Anayasarun amacınrn, devlet ikidanlİ

insan ha*lanyla sınırlamak değil, gereki$nde insan haRan ve huh,I devletinden fera-
pahasura da olsa, kutsal ya da yüce devletin üstüniüğünii sağlarnak olduğu sonucu
8at
çümakaaır. anayasaaaİi btr üstün devlet aJüayşı, devletin biİeylere ve ıoPluma ka§ı
konrnma§rrİ, vaİhk ve beka§rnrn sağlanmasınr 8erekirmekedir, Bir devlete kuisall*
atfedildi$ takdirde hu}u! devleti ve insan haldan anla}T şından uznklaşılrrırş olur, Çiin,
kü kutsal olan biİ vaİLk sorumsuzduI, sor8ulanamaz ve denedenemez,
Keza, 1982 Anayasasrnın öz€llibe i]k düenlem€sindeki belİgin htifriy€t,otorite
dengesizliği, hak }E hürrD€tler alanıru dtizenleyen ıemel kanunlann askeri darbe ya da

muhtıra donemıerinae kökten değiştirilmesi, son }, larda gerçekleştirilen reformlaİa
Iağmen, idaİi alandali hukuki diizenlemelerin ve ııygulamanın meİkezi ve büİokatik
de"üeı zihniyetine dayalı olmasl (ömeğin yüksektjgretim sistemi), dei,letçi ceza politi,
kası ve özelliİJe eskj C€za Kanununala yer alan düşünce suçlan, yargınrn bağtmsızlıF ve
taİaisızhFnın sağlanamaması, Anayasa Mablcmesi, Yargtay ve Dan§tay kalaİlannda
göriiülen ' aktivizm" de hüuk de!,tetiyle ilgi]i temel sorunlann baŞında gelİnektedir,
Yeru bir anayasa hazrlanürken öncelikle birey ve devıet ilişkisi baiımından temel
tercihi aç*ça beli emem' ger€kir. Bireyi ve onun hürriyetini esas alan ve devleti bi,
reyin ve ioplumun hımetinde bir araç olarak gören bir ya}laşım m! benimsenecekir,
yol" a"rı"t ı.rtr*rp haline getiriİP birey bir araç olarak mı kabul edilec€kiİ,
"-aç
Bu tercih insan haldan kadar, hüuk devleti ilkesi bakrmmdan da önemlidı,
Yeni anayasa taslaFnda, t982 Anaya§aslnın devletin kutsallıgı anla},ışDr yansıtan
Başlanglç bsmının bireyi ve hu}utun üstiinIügiinü esas alacak ş€kilde }€niden yazıl-
m,i aması ııurur ae"ıeti ideali bakmından büyük d€ğere §ahiptir, sadece aaşhn8ıç
krsmı bile tek başına yeni anayasa taslağnın felsefesini o(aya koymaİ için yeterlidir,
Taslağın Başlanglcl şöylediı
'Herkesin i.san ha!§iyetinden raynaHamn ewensel hat ve hürriyede,€ sahlp
oldıı8u inancıyla haİ€k€t eden, her tiirlü aFmcıhgı redd€den, farİlıl*laflnızı
lültiir€l zensintiğirnizi. İayn,9 olaİaİ 8ören bir eşitlü anla}ışına §ahip biz Tüİk
MiI€tı in§an haİtdüa ve h0İukün ügtünlüğtine dayoan demokatit v€ leit