Page 62 - Diyarbakır Barosu Toplumsal Barışın İnşası Sivil Bir Anayasa Arayışı

60 roılumıü B,l l n lija,: § v ı B . Aiiya9 A..y ,

dertçi gibi hissedılmelidir'l Bu nedenledir ki, bir anayasa, egemen seçkinl€r taraflndan
kutlaİılan bir "sosyal kontrol' ya da "topıumsal mühendislik" aracı olamaz. Hemen
her alanda büt(iİ bir dönl4ı]m yaşa},arı Tiirkiye'nin, toplumun 8erisinde kalan "pIo-
tez' bir anayasadan, "yaşaFn" biİ anaya§aya geçmesi için yeterli neden mevcuttu,
Ama bizim iÜemizde bu g€lişme ve değişme ihtiyaçlanna göre anayasa]ar yapül-
mamlştr. Bir takım demokasi drşı müdÜa|eler olmuş ve bunu yapan güçler kendi
istek ve politikalanrun ana}asallaşmasını amaçlamlşlaJdır. lşte bu nederıle aroİ yeni

anayasann siül biİ süreç içerisinde bütün toplum kesinıl€rinin görüşü Ündrktan son-
Ia, hallon geİçek lemsilcisi olan TBMM tarafindan kabul €dilmesi, brrnun aldtndan da,
1982 Anayasa§ırun kabulünde olduğu gibi halkrn mecbı.ıİen " ev€t" demek zorunda kal-
dığı bir yöntemle detdl de, serbest bir onamda " evet" F da "hatT r" d€nilebilecek şanlar
altrnda refeİanduma sunı-ılması gerekmektedir. Öte yandan, anayasal değişmeyi etki-
leyen dış dinamikler de vardır. Aıcat drş dinamikler bazen olumsuz olarak al8 aİa-
bilmek€dir. Bu düşüncede olan kesimlere 8öre, biz milli bir devletsek dış dinamikle,
bizim ana}asamEa neden etkide bı,liunsun. Bazı durun arda bu söylenebilir, ama düş
dinamikler her zaman olumsuz manada anlaşılmamalıdlr, Ewensellik kazanan bir ta-

hm ilke v€ kufumlann bizim ülİemizd€ de yerleşmesi birey v€ toplumıın ,€rarırıadıİ,
Esasen hemen bütiin ülkeler demokrasi, hukı* devleıi ve insan haıları alaründaki
aliizenlemelerinale ewensel gelişmel€rden yaraİlanrruşla-rdu, Mesela, insan haİlannın
korunmasü alanürıda en öner i kurümsaIaşma dtlzeyi A!İupa Xonseyi bünyesinde or-
taya çlkmrştır. Çok öner i anlaşmalaİ hazırlanmrş ve ırluslanrası kurumlar w mah,
kemeler oluştunılmuştur. Bazılanlrırz buna karşl oıabifü ve diyebilirler ki, 'nasıl olur
da ulırslararası bi. örgüt bizim gibi baFmsız bir ülkenin iç hukııku9a alaİalı kararıar
verebiliİ?" BUna ka§ı!ık, önemli bir toplumsal kesim de bu düşünceninyan}ş olduğu-
na inanmaİtadür. Ben de bu göİüşteyim. Eğer insan haİlan ve hukükun üstünlüğii 8ibi
h€Pimize lazım olan değerler bizim ülkemizde y€teri kadar kı,rümsallaşamamış, faİat
başka ulkeüerde ya da u]uslararasü künıluşlar bünyesinde ileri bir diizeye getmişse, biz
de bu tecrübelerden yaraİlanmalı},ız. BeıLi uluslararasü örgüderin üyesi olmuşüz ve}a

olma}a çallşıyoruz. Eğer siz bir anlaşma }aparsanız, onun gefeklerini yerine getirmek
zonrndasrnızdu, Mesela, Awırpa Konseyl üye ijlkelerde insan hak ve özgürlüuerini

yerl€ştirmeye çnlışan bir örgüttür ve Awupa lnsan Haklan Mahkemesi d€ bu sözleş-
me ile ihdas edilenbir organdır. Biz de Türkiye olarak AİHs'ni onaylam]ş ve AİHM'nin
yaİ8 ama yetusini kabul etmiş durumdayz, 1990'lardan itibar€n bu Malıkemeye
riır"ıi1.'a"n tırrıe."" tl.e!6el başrırru yap dr ve Mahkeme ınsan halannün ihlal edil-

diğine dair çok sayıda kaİar verdi. Bu mahkemenin vermiş olduğu kararlara baktıF-
muaa. iiııemizaen insan haİ]an ihla erinin bir kısmının u}gulamadan bir klsmınün
da başıa Anayasa olmak iizere meı,zuattan ka},İıaklandlğını görmekteyiz, Dola$sıyla,
biz bu insan haklan sisteminin bir parçasl oIInaya çalışıyorsak, Anayasa hükümlerin,
d€n kaynaklanan ihlaİeri onadan kaldırmak ve Sözleşmeye u}ırmu da sağlamak için
Anayasa değişikli$ yapmak zorundaiız, Kaldt ki, dış dinami},ler olmasa bile, insan