Page 65 - Diyarbakır Barosu Toplumsal Barışın İnşası Sivil Bir Anayasa Arayışı

lkifti ot'h: İ!ıur D.ldi n omİd 63
^nğd,

sağlaİma$ halinde, anayasa yapımc an bunu maİul bulafak anayasal değişmeyi ger-
çekleştirmeye girişebilirIeİ. BöyIe duİumlarda, anayasa değişiİliğinin iizerinde uzlaş_
ma bulunan konrrlada srnırlr tunİması en uygun yolduİ. Bu ş€kilde ana}asal değişme
bir anda tek biİ paİet olaraİ 8erçekleştiİilemedi$ taİdirde, bı.mun belli bir zaman için-
de spesifrk konulal üzerinde uda§maya vanld*ça geİçeİleştirilmesi de müİr*ündür,
Yeni anayasanln sivil bir irade taIafindan yap acaİ olmasl da çok önemlidiı 1982
Anayasasml istediğiniz kadaİ değiştirin, yine i§mi 1982 Anayasası olaraİ kalacak v€
darbeyi anımsatacakır. Bu anlamda "yeni'' kelimesinin de son derece önemli oldu-
ğunu düşünüyorum. Bazı çelİeler ve hatta hukukçular yeni anayasaları ancaİ kurucu

meclislenn yapabilecegini iddia etmektedirler. Bu anlayış darbelerin etkisiyle öylesine
toplumun bilin€ine işlemiş ki, normal zamanla_rda anayasa yap amayacaF düşünül_
mektedir. Peki, kurucu meclis nediİ? Kurucu meclis anayasa yapan ya da değiştiren
meciistiİ. Darbelerde },iiriirlii*teki anayasalar ilga edilip, halk tarafindan seçilmiş olan
meclisler kapat dığından, darbecileryapacaklan yeni anayasaya sözde m€şruiyet ka_
zandİrmaİ amacl},la genellik]e atama yolu}la bir kurucu meclis oluştururlar, ama ana_
yasaya nihai
şek]ini yine darbecileİ veri.. Darbe dönemlerinde yürürlükeki anayasa
o(adan kaldır dığndan anayasay hazırlayailaj huİuken ıİçbir kuİala bağlü değildir_
ler ve dolai,ısüy'a da u},rnak zorunda oIdullan usul kuralIan da yoktur. Bu dönemleİde-
h klrucıı meclisler bu nedenle..a§li ktırucu meclis'' olaİak adlandrnlır. Buna ka§ıİt,
norma] demokratik dönemIerde anayasa}r üIk€nin parIamentosu değiştirir ve bunu
yaparken aıayasadaki usul kuraİarıİa bagı olduğundan "tali ktırucu meclis" ola.rak
adlandınlır. Dolayslyla, demokatik meclisler
8ere}ıi usule uFrak pekah yeni bir ana-
yasa da yapabilirl€r. Kisaca. darbe sonrasmda atama yolu9a biI kurucu mecİs oluştır-
rulduğunda bu antidemokatik bir kurucu mecİs olur. Bu anlamda'.asli kurucu mec,
ıjs" her zaman demokatik olmayabilmektediİ. M€vcrıt Anayasanrn l75. maddesinde
Anayasanm nasıl değiştirileceğ açıkça yazılıdır. Değiştirecek organ da TBMM'dir.
Şu
anda, 2007 seçimlerinde demokatik yolla s€çilmiş ve % 8s c annda da faruı siyaj
görüşlerin temsil ediıdigi bir Meclis
iapısl bdunrnaİtad[. Kaldı ki, anayasa değişik]iği-
nin r€feİanduma sunulnasür,la da, halİrn hukuken Anayasa yaPıml sürecine kanırn;sl
ve son §özü söylemesini sağia}acattır.

Ycıti Anayü6a Tarıa& Ncteİ G€tlİıyor
Bilim Komisyonu taranndan hazırlanan taslaİ ana},asa neler
8etiriyor? Bu kısımda
özet]e bundan bahsetmek istiyorun, Öncelikle
şunu belinmek isterim ki, yeni anayasa
tadağ| hazırlanrken Türkiye için "8erçek]eştiİiiebilir'' bİ anayasay nasıL hazırlaibi_
liriz, şeuinde bir yaİ]aşümımlz oldu. Başka biİ ifade},le, etİerısel standart]ar ile iilke
ihtiyaçları, şardaİı ve beklentileİi araslnda matul bir denge tuİmaya çüşt*, Kuşku§uz
komisyon üyeleri olaraİ ayn a}İı
}a da birlikte sadece atademik bir ça\ma olaİaİ ta_
laca} bir metin hazırlamlş olsayd* bazı konulan daha ideal olaıaı diizerıievebilirdik.
Bu nedenle amacımız Türtjye
şarılannda mümkün olabile.ek bi-r anayasa ö;erisi ha_