Page 120 - Diyarbakır Barosu Toplumsal Barışın İnşası Sivil Bir Anayasa Arayışı

ı18 fup]lms]3 şn nFi: siv

Belki çok daha önernli olan, cemaaded ve tariıadan yasad§ı durumda bürakan Inkı-
laP KanuJ arı'nın korunmaka olmasıd[. Bugünkü 1982 anayasa§ında bu l74. madde,
deyken şimdi l35. maddeye getiİilmiştır ama olduğu gibi getirilrniştir. BuJada da tas-
lağ,! yazanlaİ bu konuda ellerini ateşe sokmama zorunda hisselmişleİdir kendilerini.
Ben de herhalde yazsaydrm ö},le hissederdin ama buradan raha! söyleyebiliyoİüm; bu
yanlıştır. lnsan ruye cemaate ya da taİikata üye olrnasından dolayı suçlansm] Yani ce-
maatlel ya da tarikatlar devletten de önce var olan kurumlardır, sosyal kurun]aİdıİ ve
bu m€şnr biİ dı.rrumdur. Yap masl8eİeken belki bu temel haHar ve öz8ülİHeri, daha
doğusu din ve ücdan özgiİlüFinü elİensel standartlara doğru yiiılGeltmektir.
Son bir şey sö},teyeyim genel olarat hem din ve ücdan özgüİlüğü hem d€ etnisiıe
meselesiyle ilgili olaraL Vatandaşlü sonrnuyla da i]8iti olaİal bu anar2sadan 8€rçek,
ıen demokatik ve sivil bir anayasa olmasını -yani bir toplumun bir ara}a 8eler€k bü-
tiin çeşitliliği},te katılarak yaptığı biİ anayasa olmasınt, beklemek b€lki fazla iyimserlik
olur. funa belki }apılmas| ger€ken buna rağmen bunu desteklemektİ, Çünkti İ$mi
bir rahatlama 8etireceğ aç ( ya da en azlndan oradaİi irad€nin yani bunu yazan İa,
denin özgitlii*ler alanını genişletmeye yönelü bir perspeki{i içerdi$ ve dola},ısıra
onun da metrıe bir şeulde sızdığı }la da sindiği aç*. Şu an ki taslak haliyle bile aslDda
önernli, hiçbiİ kazanıml küçiim§ememek lazım. lspaİya Anayasasmın din ve ücdan
öz8ürlüğti ile ilgiİ maddesini getirmiştim, o maddenin nası] yazrldığıfu da anlaüıa,
yı düşiinüyordıım ama vaİtim kalmadr. Belki daha sorrra soru-cevaP hsmında brrna
değiniriz. Ispanya'daki 8eİçek bir anayasa yapılma sürecini ifad€ €den Siyasi R€form
Ya§asl vardt. Anayasa o siyasi Reform Yasaslnın oluşturdüğ^r bir irzgürlfü onamü için,

de g€rçekleştiİilebilmişti. Bugünld sivil anayasa taslağr bu hali9e g€çerse eğer, bel-
ki i-leride gerçekt€n düa iyi bir anayasanm yap mastnı sagayacak bir siyasi Reform
Ya§asl işlevi 8öriİ diye ben umuduylm. Yani bu onaİİu oluştun[ ve ondan sonra biz
mesela değiştiri]€mez, değiştiİilmesi t€klif dahi edilem€z, teklifedilm€si akıldan dahi
g€çirilemez şeİ]indeki zihniyeti belki sor8ulayabılecek bir ortamı bulabiliriz diye düşü-
nüyorıım. T€şeklür ederim,

Ad€m Avcrlrran| 8en de sapn ozip€k'e teşekkiir ediyorum, G€rçeken konuşmacı,
lanm|z hem mevcut 82 ana}asasına hem de anayasa taslağüna dair görüşlerini, eleşliri
lerini ve olmasl ger€ker eri çok giizel dile 8etirdil€L Umarım ki bu tanlşma| anayasap
yaparılar için de biİ mesai oluİ. Böyıeliİle belki ilerde, sa}m Özipek'in sö},iedi$ gibi
"değişmez", "değiştirilrn€si bile düşüniilemez" gibi korkulaldan da sı}İrlarak bedeni-
mize uygun yeni ve düzgün bir anayasa yapabiliriz. Şimdi on dakika ara vermek istiyo-
nrm. Daha sonra sizin soracagınız sorulaJa konuşmacrlarırrDz cevap verecekler.