Page 125 - Diyarbakır Barosu Toplumsal Barışın İnşası Sivil Bir Anayasa Arayışı

Uçü.o oluEm: A.ıyü r çoğu o|ur( İ23

ını yor musunıız?" "Dini cemaad€r yönetiyor" ar8ümanr, bir tololojidir. Din, cema-
at demektir zaten, "Cemaat olmayan bİe}§ei din" de olabilir, bu modern biİ şeydir
ve zaten bte!§el özgürlükler de bunu güvence altüna almak zorundad[. Kmse bil ce_
maate üye olnaİ zorunda değildir. Aydınlanma dörı€minde kendine 8öre bireyset biİ
din an]a},ışnü 8eliştiİmiş olan insanlar v€ "deist" denilen fllozofla_r var. Bu ar "Evel.
ben Alla}'a inanryorum ama hiçbir dine inanmryonrm", "Allah'la ıişkim vaİ, o bana
8öre bir şeydiİ" diyorlaJ. Biİe}§el bir dinin pratiğinirı olup oImadrğı ayrı bir konudur.
Buİada önemli olan nokta şudur: Cumhuriyet dön€minde de zaten }apülma! istenen
şey, bir cemaale üye oInayan bir dindar yetiştirmekti. Ama hiçbir cemaaı€ üy€ olma-
yan dindar fiki, pralikte olan bir şey değil. Özü itibariyle din, cemaat demektir; dinin
telo§'unda cemaat olmak vaİdır, Asİnda sadece dinin değil siyasetin de telos'unda
ı,ardır cemaat o]Jnak. onıın için siFset ile din hiçbir zaman birbirinden aynşabi]ecek
şeyler degildlr. sü, bir "biz" kavİamı kurmadan ve kendinize göre ortal biİ arılayış çer-
çevesi oluşturmadan bir din praliği yapamaz§ınız,
"lg8{)'den öncğlne kadaİ Alctııeİın htçbiİ dltıl talebınln olrnadıaınr ve cemev_
lerın!ıı d. yeni oluşum oıdüğunu 8iiy'edınlz ve 8iirüiiyoİ ki Aıe!,tltİ sanld aııü_
lslomiyetç lt tıbi göriitüyor, Müsliimanlaruı saitı duydutıan Luİumlanİı, öİneğı
Dıya[eı'ln tıpığlnallnı tcttyorl.İ. Acıbs biİ erı lraİ'tıİt dbı sünd Ared çığş-
marmı bu ıopıa}laİı mr ç.!ğneİ irtl}oİ?'' Demin dediğim gibi biri]eri böyle bir Şey
isıiyor olabilir ama biz işin siyasi haİlaniyetine ve adaletine bakmak duİumunda}'ız,
Işin adaleti, insaİ arın inançlanna sayg 8östermektir. Insailann inançlanna hatlan,
k€ndilerine bir imtiyaz sagamadığ ve başkalannın aleyhine bir durum yantmadF

sürece, devletten bir ıaklm hizmeı]erin yerine getinlmesini gerektiriyorsa bunun kaİşü-
lanması devletin vazifesidir.
"Aleüliğin, anti_ lslamiyetçilit içerdigi''ne ilişkin kanaatinize 8€lince; ben, islami bir
referans sistemine de sahip oldugunu söylüyorum. Buna göre, bir insan kendini nası
ilan ediyorsa öyle değerlendirilmelidir. EğeI biri "Alevi olaJat b€n Müslüman değilim''
diyorsa ona say8ı duymat 8erekir. Arna bütün Alevileri kası edeİek "Al€vil€İ Müslüman
değildir" deİse ben buna karşl ç*anm. Hiç kimse bütün A]eviler adlna konuşmaİ hat_
krna sahip değildiI, herkes ancak kendi adına konuşabilir, Çok iyi biliyorum ki, l990'lı
}ıllara kadar Alevilerin en önemli şüay€t]erinden biri de "sürırri]er, bizi Müslüman
kabul €tmiyorlar" şeuinde idi. tsen bu şikayeti dile 8etirenlere saygı du}uyof, bütiin
Aleüterin İslam dışı olduğunır siiyleyenlere itiraz ediyor ve heİkesin kendi adına ko-
nuşmaslnl istiyorum,
Bazl sorulal Var, onlann c€vaplanmüş olduğunu düşünüyonrm. Ömeğin "Mevcua
b|İ Avrupa anarr§a ld€otorblnln tTrııgndın ısiiz etttnlz'' diye başlayan bİ soru var.
Evet, bir anayasa ideolojisinden ve bu ideolojinin taslak anayasairn yapımını da eüisi
al.,na aldığndan bahsettim, Metne baktlğrİnzda biİçok konuda bu ideolojiden kay-
naklanan bir çekingenligi fark ediyor, binaİrm duvariarü aşma konusırndaki
çekingen_
İgin tasıağa §inmiş olduğunu 8örüyoruz. Anayasa, yeni bir anayasa gibi görünmüyoİ.