Page 126 - Diyarbakır Barosu Toplumsal Barışın İnşası Sivil Bir Anayasa Arayışı

ı24 Tol$İl gınri int ,: sivll 8tr Aüyü A/.y§,

Zat€n "anayasanİ besmelesi" değiştirilemez maddeleri olduğu 8ibi koyduğunuzda,
çok İadikal degişiklikler yapmış olsanüz bile, özünde anayaysa lne a}T ıı kapldan gir,
mişsiniz demektir. Bu konuya hem sedat Bey hem de Levent Bey değindikleri için çok
fazla girmey€ceğim.
"Al .İt te gıyrI alıtıİt örn€Hertn bk afadı §unulm.sı -yınl başörtiisü t,€ bİdnl

6meğntn b|r sradı sunulmrsr- topıumun aslmda r.a ahraEı yı dı .ltl.}ra ya eh,
lı}ıı ot ys da ütaİsE ol anlamtna 8€lrnlyoı mu? v€ ıoplırmıı 8ıyrt rhlaLs !€vl edco
yar.lİİ yapılıb tİ ınÇ Y.pılsmlyorso n€den biiyle ömeıccr r,€rıÜyor?" Bence giizel
bir soru, sadec€ güzel bir soru olduİiunu söyleyerek yetiniyorum. Ben bfüni öm€ğini
uçve züinsel lembe[iğin bir mazeretiolarak üretilen bir ömek olarak verdim, "Buna
izin verİsek şuna da izin verecek miyiz" diye soruluyor, ben de buna ironik bir cevap
veriyorum, "Buyursun gelsin, bir insan bikini ile gelrneyi girz€ alabiliyorsa bu}ursun
geIsin" diyorum. Eğer biİ insan bikinili olara-k okula gelmiyorsa bunun nederu baz ya-
sal engeller değildir, zaten }asalal da engeltemiyor o şekilde okula gelmeyi,
"cumhuılyeı sonıası lalııtğln yerlerme€lne rağmen Mltslilrnan k|nıliıln ırımı,
§ı ve stdn dğülmlntzte %99.99'ı ula§ma6ı dtğer dltt3€l gtup ve ıdeolo|ıleİtn bı,§İd-

mayı çtlışıtmasr ro yoL edtln6|ne yöndtİ btr po[ılİanln bir sonucu değl rİıldtf?
Örn€$n Diyarbakır'da -sa}, arı ciddi rakamları bulan, faal durumdald Ermeni kilisele-
ri vardl, giinümiiqde ise bunıar biıti biıecek. Bu Türkiye laik]iğnin biİ paİadoksudur,
Bence AlTupa'da da çok da farklı olmuyor; din ile etnisite, din ile miliyeıçilik aşatı
}ukarı birbiri ile üst üste binecek ş€klide yorumlanmaya başlamıştr. Din, din olaraİ
algılanmıyor, devletin nezdinde dinin anlaml, din değildir, etnik bir mensubiyeıtir ve,
yahut milli bir mensubiyettir. Türkiye'de 1924'de mübadele }apılıyor, BalkanıaIdan,
Yunanistan'dan Müslümarılar geliyor buradaı da Efmeniler, Rumlar ve diğer ga}Ti-
mü§lim un§urlaİ8önderiliyor. Bu şekilde Türk toplumunun o zamana kadar belki de %
70'le % 30 seüyelerinde olan nüfu§denklemi d€giştiriliyor, Müsıiiman nüfus %99,99'a
ııtaşnrıiıyor. Fakat bu esnada toplumun Müslüman pratiği ve göriinürlügü dealabildi-
ğine azaltılüyor. Toplumüıİ nüfusu bu şekilde değiştirildikten ve toplum alabildiğinc€
bşkrrt dıkan sonra binakım hadiselenn yaşanmasl kaçnüımaz oluyor, Bugün bakln,
anti-misyon€r, anti-Hüristiyan ve anti-Ermeni söylemlerin bü},ük çoğür uğu Islam ve
dinle pek banş* olmayan ulusalcı kişiler tarafündan kışkrhlryor ve yönetiliyor, Ben

şaİısen Mıislüman kesirnlerin kesinlikle başka insanlann dinlerin€ -Bu Ermeni veya
Hristiyan olsun, sayg noktasında hiçbir şekilde birsorunlarının oldı,rğunu düşünmü

"B.n Al€v|.ltğn l.ı.m dtntndeıd y€rtnl çok meraL edtyorum, €veı lrranöİlın
p€y8Embcr t! .ttnl tbıdeıhanelcİı aİı.smd6İi faİklıtülaİ bile Iclam dinl ue bığdaş-
ttİ amaz ve daha b|ı siiİü fafkİıılc Ştındi Alet,tltt İilamlyet't€ biİ mezhep veya blr
cemaat mi?" Burada iki türlü baküştan veya iki türlü algldan söz edilebilİ, Bir Sünni
kirntiğin Aleü algısldlr, diğeri ise Aleülerin Alevi alglsldır, Bir bizim başkası hakhnda
bir algım|z var, bir de o kişinin kendi hak}ındald bir algısı var,lslamiyet ashnda insan-