Page 118 - Diyarbakır Barosu Toplumsal Barışın İnşası Sivil Bir Anayasa Arayışı

ıı6 fup uh9 Blani.!..]siü 3rAmFgAayl

24. madde ıar olrnaİtad]r, yani madde numaJası a}T ııdr, Keşke bir iki tane maddeyi
öne üp ya da birkaç tanesini soffaya ko}§alaJdı da 24. maddenin yapügr kötü çağn-

şundan kurtulsayd*. Şimdiki malum 24. madde "Herkesin ücdan, dini inanç ve ka-
naal hitrriyetine sahip oİduğunu" söyler ama ilerl€yen cürrıl€lerde bıınu g€fi a]rİi yani
ilt cüİ €de verdiğj haİİr daha sonra 8eri alıt. Örne$n, 'ibadet, dini ayin ve törenlerin
serbest olduğunu" söyler aİna "t4. madde hükürılerine aykn olmamaİ" koştılu9a.
"peh, ı4. madde nedtı?" diye bakacak olursanz burada çok fazla sıntrıama kıiterinin
varhğml görürsüniiz- lşte devletin iilkesi ve milledyle bölünm€z büttiJ üğiinü bozmak,
insan haklarına dayalı laik curnlıııriyeti o(adan kaldırma}ı amaçlamak, devlete ve l,j-

şilere anayasayla tanrnan temel hak ve hürriyetlerin yok edilmesini veya ana}asada
b€lirtilen daha geniş şekilde sınıİlandırı]ma§ını amaçlayan bir faaliyette bulırnmay
mürnkün k acak ş€kilde yorumlanamayacagr belinilmiş ve devamı lar. Şimdi taslak,
labirlikte mevcut madde düa yüzüne baİif birhale gelmiş, Maddenin fünci hkası
"Kimse ibadete, dini ayin ve töreİılere katılmaya, dini inanç ve görüşlerini açüamaya
zorlanamaz, dini inanç düşünce ve kanaatlennden burı]an değiştirmekten doıayı kma,

namaz, suçlanamaz ve farkh bir muam€leye tabi tütulamaz" şe}Jind€. Üçüncü fikası
" lbadet, dini ayin ve törerıler kamu düzeninin g€nel sağlüğrn, 8enel a}ılaİrn ve}a başka-
lannı hak ve hilrriyeıl€rinin koruması amaclyla srnırlandElabilir" diyor, Yani bunda
ibadet]erin gerçekl€ştirilebilmesinin stnlrlan daha da daraltılmrş. Dolayıslyta hsmi bir
iyileşmeden söz €tmek mürrütiin.
Taslak sınürlama k iteIl€rini AlTırpa lnsan Haİlan sözleşmesi'nden almış, bu olum-

lu bir 8elişme ve buna göre 'Anayasadali hiikümlerden hiç binsi kişilerin anayasada
tanınan temel haİ ve özgürliiklerinin yok edilmesine yön€lÜ eylernl€r biçiminde an,
laşılamaz' demiş. Önc€ bireylere, sonra da devl€te yönelik bir sınırlandrma 8etirmiş,
Devlet temel hak ve öz8iirlüı]erin anayasada belinilenden daha 8eruş şekilde smıİlan-
dırmay mümkiin blacak bir biçimde yorurrılayamaz. söylem€k islediği şey şu: Devl€t
burıları anayasada belinilenden düa geniş bir şekilde slnırlayamaz, Yani devlete yapa-

ca$ srnıİlamaJrrn da sıInnnl gösteriyor, bu bahmdan da daha oİurrılu, Çünkü anayasa-
da del,lete v€ kişilere birlikte bir s[urlandırma getirmişti.
Yeni ta§lak ebeveynin dini ve felsefi inançlarına riayet şartın getirmesi balomından
da önerrılidiİ- Bu da düa çok kağül iizerinde kalacak bif düzenleme gibi 8örünse de
yine de kağlt iizerinde bile giizel durmaktadlr. Btı baİjmdan olumlu bir diizenlemedir,

Yani Çocuk Haİlan södeşmesi ile d€ uırmlu hale gelnliştir böylec€ de anayasa, An-
cak taslat devletin din eğilimi verm€sine iiişkin tarihsel yanlış tekrarlamaİtadır, Bu,
currüuİiyet'in başlangücınd?rn beri zaien var otan bir dırrumdur, },anl§or, Tasıaka,ki
z4.maddenin dördüncü flka§ının bir altematifi şöyl€ başlamaktadrr: "Devlet, egitim
ve öğetim alaIündakr görevlerirn yerine getirirk€n..," Devletin din eğitimi alanında
göİev sahibi olmasmın kendisi zaten problerr idir, din eğitimi ıopluma veİilmesi 8e-
.eken bir faaliyeı olma]rdır, devl€tin din €ğitimi il€ ilgili herhan8i bir faatiyetinin bu-

lunmamasl 8€rekir. Bu, devletin dinler ve inançlar karşlsündaki tarafsdığna ayİrndlr,