Page 97 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

nludlr, bugün yolladl, ertesi gijnü part]ye oy vermediğinizi hissettiği zaman yollamayabilir en-
di§esinı içinizde sürekli tarlyarak. Bu hep böyle işliyoİ anlamlnda söylemiyorumı ama böyle
biİ mekanizmanın Türkiye'de çallştlğln], AKP'nin de bu mekanizmaya çok uygun olduğunu bi-
liyoruz. Bunun yanlnda himmet kurumlan araclllğlyla 5ürekli yoksullara sosyal yardım.n, sos,
yal himmetin desteklenmesini AKP bir toplum felsefesi olarak kabul eder. Bu tür bir fikrj
AKP'nin Amerika 8iİleşik Devletleri'ndeki karşlllğı sayllabilecek olan cumhuriyetçi Parti de
ban2er şekilde savunur. cumhuriyetçi Parti de aynü şekilde yüz yüre ilişkıleİ]e sosyai yardlm
yepllmaslnln daha doğru o|duğundan sö2 eder, 8ütün muhafazakarlar sosyal yardrmlann bir
ganel hak olarak devlet aratllüğlyla değil, yüz yüz€ ilişkilerle yapllmannln doğrır olduğunu sa,
vunur; çünkü o yü: yüre ilj§kiler o hakkln in5anlar tarafündan bir evrensel hak olarak al9llan,
masl yerine, "zol duruma düştüm, şimdi allyorum bunu ama bunu alamayabilirim" endişesini
5ağlaman açrslndan yararlldlr.

Laiklik konusundaki sorunuza çok klsa bir yanlt vereceğim, Laikliğin dinsiı]ik olduğu ifüancl,
nln bazl Müslüman çevrel€rde ı925'ten bu yana devam eden bir tutum olduğunu aşağl yukan
biliyoluz, Daha doğrusu hilafetin kaldlnlmaslyla 1928 alaslndaki dönemde, bu konu ciddi bi-
çimde tartlşllmlş!r. Türkiye'de laikiiğin ne olduğu Ve ne olmasl gerektiği konü]sunda kuruluş-
tan kaynaklanan biİ aksaklık mevcuttur. Laiklik normal koşullaİda devletin tüm dinlere eşit
mesafede durmasl ve dinle ilgili alanlarda söyleyecek sö:ünün o]mamasldlr, Dini Vecibelerinj
yerine getirm€leri için insanlara yardım edebilir devleÇ ama bir sö2ü olamaz, dinin nasll uy,
gırlanmasl gerektiğinj söyleyemsz. Üçüncüsü, siyasal alanda özellikle kamu hizmeti alanlnda
din bir açlk ajdiyet o]gus! olamaz; çünkü eğer bil öğr€tmen, doktor, polis memuru veya bir
yarglç kendini herhangi bil dinin, dinsel kimliğin açık sahibi olarak gösterirse/ ben eğer o din-
den veya o m€zhepten değilsem -o öyle davranmasa bilF onun karşlslnda k€ndimi her an hak-
szlğa uğramak ihtimali olan bir kişi olarak görürüm. Kamu hizmetinin tarafslz lğl, kamu
hiımeti Ver€nlerin dinsiı olduğı] anlamına 9elmez; ancak kamu hizmeliverenleİin dini kimlik-
lerini hizmet süraslnda kesinlikle ortaya çlkarmamasü ger€kir. 8u üç koşuldan birj Tarkiye'd€
mavcut değildir. Türkiye'de devlet, bütün vatandaşlann bütün dinlerine eşit mesafede durma
maktadlr, sünni, Hanefi mezhebindeki vatandaşlaİın dini bir devl€t hizmeti olarak al9llana,
bilmekte, bun!n dışündakiler için i5e en iyi ihtimalle "BıJ onlann kendilerinin bileceği iştir"
denilebilmektediİ. zaten laiklik anlayışl burada çökmeye başllyor. Alevilerle ıl9ili o|duğu gibi
Hıristiyanlar, Yahudiler Ve diğel din va m€zheplerle ilgili ciddi bir sorunla karşılaş yoruz.

ik. sene öncesine kadar Tüİkiye'de Diyanet işleri 8aşkanllğl camilerin elektrik ve su paraları-
nl karşllardl, ama kiliselerle ilgili elini c€bine atmazdl. Geçtiğ;miz seneden itibaren, Diyanet
jşleri Başkanllğl kili5€lerin de su paralarınl karşllamaya başlamüş; uyqulamanln ba§ladlğln
dan tam olarak .min değilim ama bğyle bir konu gündeme 9irmiştir. cem evleriyle llgili de yi-
ne küçuk adlmtar atllmaya başlanmaktadlr. Asllnda işin doğrusu devletin bi/ 0iyanet işleri
Başkanllğı kurumunun olmamas dlr.

Türkiye'deki sünni-Han€fi çoğunluğun da ciddi bir sorunu vardlr; çünkü bu çoğunluk, tüm
yuttarann verdiği Vergiden finanse edilen Diyan€t işleıi Başkanllğl'n n sunduğu din hizmeti
ka§llığlnda bu din hizmetini almayanlarln ödediği vergileİle de ciddi bir rant sağlamakıadlİ.
Allvil€rin verdiği, dinle hiç alakasl oımayan insanların verdiği Ve§ıler, sünni,Hanefi oltJp da