Page 96 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

gelirine katklda bıJlunmaya çallşmaktadır; fakat burada da 5orun aynl mahalledekj kadlnlar n
-o işi satabileceği pazara ulaşamayacağü için- aynü işleli yaparak birbirlerin€ satmalalldlr.
sonuçla o mahaılenjn kendisinin etraflndaki bira2 daha .enginlere yönelik bir hi2metle birbir
lerinin rakibi olmaktadlr bu kadlnıar; bu da biraz ewel bahsettiğimiz n€oliberal modelin en
Vahşi yanlnı 9ö5terir. Üçüncü olarak da, kabul etmek gerekir ki, Türkiy€/de _bunır bütün i5,
lam camiasına yayabileceğimizj zannetmiyorum, çünkü böyle olmayan Müdüman ülkeler de
mev€ut- özellikle taşrada, ama büyük kentlerde de, erkeklerin toplam çallşma zamanlyla ka,
dlnlallnki araslnda çok büyük bir 1lçurum vardlr. 8iz \\Türkiye'de kadlnlar çal6fiaz'' diyoluz,
ama asllnda Tüİkiye'de kad.nlar çallşmaktadlr; çünkü bütün aile ekonomisini 9ötürürler. Er
k€kler bıliyoİsunuz genellikle aile ekonomisin€ kesinlikle bulaşmaz. Mikrokredi, kadnlann
üzerine, aile ekonomisinin yüküne ilaveten bir de dlşarlya iş yaparak çallşmak yükümlülüğü
getirir. 8ütün bunlar göst€rıyor ki, çoğunlukla kadlnlar eskisinden çok daha fazla çalşarak,
fakat büyük bir refah etkisj olmadan hayatlann devam ettirmektedir. Çok istisnaı olmaka
birlikte, özellikle 0]yarbaklr/da kadln mikro kr€di ald ğl zaman erkeğln işi blraktlğl Vahim öl_
n€kler 9ördüm. BıJ da kadlnln tarlada çallşüp eİkeğin kahvede oturmasl modeline çok uygun
bir davranl§tlİ. 8a2l örneklerde ise kadln ve erkek beraber çallşmaya başlamlş, kadln ürctimi
yapalken, erkek de pazarlama5lnl gerçekleştirmektedir.
Şöyle bir vahim durum Var ki hemen beljrtmeliyim: Mikİo kledinan faizi piyasa faizind€n yük-
sektir/ ödeme koşullan da bankaiannkinden daha ağlrdır, çünkü daha klsa Vadelidir. Herkesin
iftiharla söylediği "Kredilerin geri ödemesi yüzde doksan beş başanllyor'' lafı, asllnda çok bü-
yük bir sosyal baskl unsuru olaİak da işlemektedir. Bütün bunlara baklldlğlnda asllnda mikro
kredi neolibera] bir yaklaşlm içinde Nadir 0zbek'in çok doğr! ifade ettiği qibi, yoksullarün
kendi yoksulluklanndan sorumlu olduklarl bir çallşma sistemidiİ ve '.Mikro kredi de Var, do
laylslyla çallşmlyorsa, yoksıJl kalacaksa, yoksulluğ! hak etmişür'' fikrini içselleştirme anac
da güdebilir. Bu tür sosyal poljtika pratiklelinin külliyen reddedilmesinin çok doğrD olduğu
kanlslnda değilimj çünkü sorunlan çörmek için çeşitli deneyimler ü]ygulanabilir. Ancak b!nun,
var olanln yerine jkam€ edilmesj gereken bır model olarak sunulmaslna şiddetle karşlyüm. Di-
ğer sosyal haklar n yanlnda mikro kredi de yer alabilir/ ama mlkro krediyi yoksullukla müca
dele araçlannln y€rine koymak, yoksullara bu durumlanndan bütünüyle kendilerinın 50rumlu
olduklannl söyleyerek büyük ölçüde de daha büyük bir yükİn alİna sokmak demektir.
AKP'nin mikro krediye çok slcak baktlğlnl biliyoruz, AKP iktisadi politikalar itibariyle, biraz
ewel konuşmamda da söylediğam gibi, piyasa mekanizmalarlnl bütünüyle benims€miş bır par
tidir. Esas itici kadİolaı orta sln( işadamr, ortak ö çekte sanayici, esnaf ağlİilklldll. Yoksul
s€çmen, AKP/nin verdiği ayni yardlmlan oylarlyla ödemektedir; AKP'nin ekonomik dinam]ği_
ne bımun dl§lnda çok büyük bir katkln yoktur. Liberal bir anlaylşa sahip olduğu ve aynl za,
manda bir himmet bağlmlrllğlna dayalü olduğu için, AKP sosyal yardlmlaşma alanlnda Turqut
Özal'ln açtlğl yolu daha da derinl€ştirerek, insanlarün sosyal haklala evrensel bir hak olarak
sahip olmalarl yerin€, bir ayni yardım sistemi kıJrmayı, kömür yardlml yapmayl, erzak dağl!
mayl ve bunun bire bir ilışkilerle gerçekleşmesıni tercih etmektedir, Yani siz hakklnüzl AKP'li,
cHP'li veya 0TP'li belediyeden bir hak §ahibi olarak almak yerine, himm.te muhtaç bir kişi
konumunda, 9e|ir beyanl verme endjş€siyle sosyal yardımlaşma fonundan almak durumundası