Page 95 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

Biİ kat|llmcı
8en Ahmet insel'e bir soru yöneltec€ğim. Hocam, laiklik konusu epey bir konuşlldu, tartışlldl.
Dini açldan daha ha§sas b]r bölge burasl, laiklik denince akllmlza -ıjyle olmadlğlnl biliyorum
ama dinsizlik geliyor. 8ildiğim kadanyla laiklik Hlristiyanlardan, kilis€nin basklsından son-
radan ge|en bir rejjm; ancak daha sonra farkll şekilde tanımlandı, Laikliğin bir hak olduğunu,
öıellikle de bu ülkede yaşayan lt4ü5lümanlar için daha büyük bjr ihtiyaç olduğunü] dü§ünüyo-
rum. Doğrusu dindar kesim pek böyle düşünmüyor ama aslında laıklik kavramına muhtaç
oüanlar başörtülü insanlar; buna karşın tam tersi, laikliği başörtülülere kar§l kullanlyorlar. Bu
konuda olmasr gerekenin nasül tanlmlanabileceğini sormak istiyorum.
ikinci sorlm da Kürtl€r konusunda. Kürtler yüzylllardan beri, Türklerden de önce buradalar
Ve hiçbir zaman bu ölçüde bir çatlşma olmadl, 0smanll döneminden beri böyle bir çatlşma ya,
şanmadl. Daha sonra, dediğini2 gibi bilınçli bir gerilim yaİatlldı v€ bu artlk Türkler ile Kürtle-
ri karşl karşlya qetjren, hatta yolda yürürken selam V€rmemeye kadalgbtürec€k blr çatlşma
haline geldj. Anayasaml?da gördüğüm kadanyla Kü4leİl€ ilgili herhanqi blr talep yok. Ben
kendi adlma konuşuyorum, "Ne mutlu Tİrküm" demem, ama "Ne mutlu Türk değilim" de-
rim. Fakat anayasamızda bu kavramla ilgili, yani en azlndan Kürtlere dokunacak bir ş€y yok;
tamamen Türklük üzerine kurulıJ. Benim sormak inediğim şu: Anayasaml2da Küİtleri veya
başka kimtikleri tanlmlayan bir madde var mı?

Ahm.t İn..l

Siiin sorunuı tam olarak bugünkü konunun d€ğjl, daha önceki biİ tartlşmanln merkezinde;
ancak elbeite bi/ cevap verm€k mumkün, Daha önce, ben mikro kredi konusunda Nadir Öz
bek'in söylediklerini açmak istiyorum; çünkü bu konuda 0iyarbaklr bölgesi pilot böıge seçıle-
rek ciddi bir uygulamaya ev sahipliği yaptl. Diyarbaklr'daki mikro kredi uygulamaslnda allnan
klstasl belirleyen, Banglade{t€ki Gremleen Bankln uyguladlğl bir yöntemdj. Bu yöntem, ka-
dln merkeılj mikro kredi uygulamasınl esas alıyordu Ve mülkleri olmayan bu kadınlara ipotek
getirm€k yerine, dört v€ya altl kişinjn oluştıJrduğu bir kefalet sistemini 6ngörüyordu, Burada
çok cjddi bir toplumsal proje vardlr. 8u çallşma sadece mikro krediyle sünlrlanmaylp/ aynl za-
manda insanlar arasl ilişkilerde birini diğ€rine karşl yirkümlü kllacak bir tasanmla, kadlnla,
ın erk€klere muhtaç olmadan hareket edebilmesi noktaslna gelip gel€meyeceği tanlşmalldlr;
ancak bu fikri de içeren boyutlarl vardlr. Mikro kr€di uygulamalannln bjr d€ğerlendirm€si d€
yaplldl ve ortaya çlkan sonuçlar, i2mit ile Diyarbakür karşllaştlrlld]ğlnda çok açlk iki üç ol9u
ortaya çlklyordu. Bü]nlardan bjri, Diyaİbaılr'da mikro kredi uygulamalan sonrasında yoksul-

lıJİ slnlrlnln ününe çlkan hemen hemen hlçbir kadlnln olmadlğldlr; irmit'te is. biraz daha
farla sayıda kadln bunu sağlayabilmiştir. Yoksı]lluk 5lnınnl aşmlş kadlnlann kimler olduğı]na
baktlğlfil.da, bunlarln zaten daha önce iş sahibi olan, çallşan, çeşitli 9irişimlerde bulunan,
dolaylnyla biİ iş tecrübesi, bir faaliyet tecrübe9ne sahip kadlnlar olduğunu görüyoruz. 0iğer-
leİi ise, büyük ölçüde n€.iddi bir üretim bil9]5ine, ne ürettiğini nasll satacağlna dair bir bilgi-
ye, ne de bu mikİo krediyle kar§llaştlğl yükümlülüklerin bilgisine vaklf olduğu için, çoğunlukla
Diyarbakır'da bu mikro kredjleİi eve eşya allml için kullanılmlş!r; tabij bu, mikro kredinin
bütünüyle raylndan çlkmasl demektir. oiğer jkinci kesim kadln is€, küçük işl€r yaparak aile