Page 66 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

yım_ bjzrat ve bilfiil eline alma imkanlnl Verecek miyiz/ vermeyecek miyjz? ı92ı Anayasa_
sl'nln gündeme gelmesinin tem€li budur. Halk/ ''farklletnik gruplall kendi içinde bulunduran,
ballndlran bir islam heyet,i mecmuası'' diye tanlmlanlr. Halkln kendi kaderıni bız2at ve bilfiil
eline almaslnln en önemli aracl olarak da bizim modern dilde bürokrasi tahakkümü diyebile,
ceğimi2 tahakkümün oİtadan kaldlnlmasü Ve sovyet sisteminin bira2 aktanlmaslyla/ termino-
loji o|arak benlmsetilm€siyle Halk Şuralar Flhasl program,nln, ılalk işlirakiyun tlrlasl'nln
günd€me gelmesi §öz konusudur. Bu tarihi biıim hatlrlamamlz asllnda önemlidir, Ev
çünkü
ren Paşa'nln söylediği sözlerin gerisinde as]lnda böyle bir tarihi an vardır. lgro'a geldiğimi2,
de bu tanamen terk edilip halkçıllk ve laiklik, milliyetçiliğe tabi iki ilke haline getirilir. Dola_
ylsıyla burada milliyetçilikten kaslt: "Ein Volk, ein Reich, ein Führer.''

Milletin tekliğini hangi uns!rlaİ etraflnda tanlmllyoruz? ı930 tarihli yuttaşllk bilqisi ders ki-
tabl muadili olan m€d€ni bilgiler kitabında, Türı milletini meydana getiren Unsurlaİ tarih bir
liği, ahlak biİ|iği, lrk ve menşe birlıği olarak saylllrj lrk ve nenş€ bjrliği özel olarak djkkati_
mizi çekmelidir. Gazi Mustafa Kemal kendi el yazlslyla Tarih Kurumu/ndan neşredilmiş olan
bu kitablnda bir tashihe gerek duyar ve ''Ahlak d€diğım zaman din kjlaplarndaki hurafeler
d€n bahsetmiyorum" diyerek devam eder: ''Din unsuru da bir milletin teşkilinde 6nemli bjr
fakıoİdnr. Başkalanna baılnlz, ne b.leyim Bulgar milleti, Slİp, Yunan, jngill, v€sa;re/ amd
Türk nilleti baklmlndan biz bunun tam aksinı kabujedıyorıJz.'' Yani din ıJnsulunun Türk mil-
leti kons.ptinin içinde y€r almayacağınl açlkça söyler. '..., Çünkİ'' der, tam da bu t€r]mlerle
hemen hemen ''Muhammed'jn dini enternasyonalist idi ve islamiyetten önce de büyük bir mil_
let olan Türklelin milli hi5lerini uyuşturdu.'' Bence kurucu fels.fenin nir€ngi nokta9 bula5ldlr.
1930 dünyaslnda an|ayabiliriz bunu, ancak 2l, yüzyllda anlamak zordur.

Burada belki taİıhsel bjr zorunluluktan g€len bir tenakur 5öz konusudlr. Kemalizm kendi
içinde, bir taraftan homojen bir millet yaİatlp, devletin meşruiyetini o homojen, türd€ş, y€kpa-
re millete dayandllmak ister; o yekpale milletıyaratabilmek için de, ı929_1924 ahali nüba-
delesiyle bütün Anadolu'yu jslamlaştlnr, bdylece Islam unsurunun ağlrllğl yüzde doksanla, n
ü2erine çlkanlmış olur. Dolaylslyla Anadolu'da homojenllk asllnda nüfus kompozisyonu bakl_
mlndan Müslümanllk esaslnda sağlanmlşt r/ Türklük esaslnda değil, Ama y€dı sene sonra,
'lBizi homojenleştir€n ana unsur Türklüktür'' diyorsun!z, ''Türkiye cumhuriyeti'ni kıJran Tür-
kiye halklna Türk milleti denir.'' Resmi ideoIoji ya da kurucıJ felsefe sizin zannettiğıniz gibi
islaml için€ alan bir yapı değildir; tam tersi, cumhuriyet/in kurucu felsefeli islamiyeti müm-
kün meİtebe, açlk ve net olarak dlşlar. sonra dahil olur, ''islam dini en makul dindir, ama ho_
calar onı]n içine İurafe katlp bozdular'/ gibi başka dayanaklar bulıJr,

Anayasan n ı. maddesi '\Türkiye dev|eti bil cumhuriyettır'' der. Daha sonra da 瀺hli madde
lerde devletten bahsederken $Türkiye Devleti/'dendiğini 9örüyonJİ, 8uradan saliba ibrahim
Bey'in soruslna geliyo.uz. 1. madd€ ve ona ben:er ifadelerin yer aldlğı maddelerle, 66. mad
dedeki terim birbirine ıJymuyor| Türk devleti mi, Türkiye devl€ti mi? Yeni bir anayasa yapma
9iraşimini bu tenakıJ2dan da başlatabiliriz, 8aıa devl€tin adlnl koyark€n, devletin insan unsu-
runu tanlmlaİken yaşanan bı, çelışkil€rin anayasa maddelerinin yazlmlna da bilinçli veya bi_
linçsiz sirayet €ttiğini düşünüyorum, Bunun faİkında olsalardı, 1. maddeyi d€ ''Türk Devleti bir
cumhuriyettir" diye d€ğiştirirlerdi. 8ana sorarsanlz 66. maddeyi ..Türkiye oevleti- diye tashih