Page 61 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

dcmokratik anayasalar diyebıljrsjniı.,. Anayasalarln temel özelliği toplumsal sözleşmeler ol-
malarldlr. Toplumsal sözleşme, çok basit bir tarifle, toplumda var olan bütün kesimlerin taraf
olmas1 d.m€ktir. Tİrkiye'd€ anayasanln yapllmasl için Künlerin, Türklerjn, diğel etnik qrup
larün, kadlnlarln, sosyal kategorinin larkll düşüncelerin va farkll mezheplerin talaf olması 9e,
r.kir. Kürtler bu kurucu iktidar içinde yer almadlklan, temsil edilmedikleli zaman, resmi ide-
oloji olan Kemalizmin dlşlndaki diğ€r düşünce aklmlarl, İslam dlşrndaki dınler, snnnilik dlşln,
daki m€zheplel v€ diğ€r fikirler temsil €dılmeden yapılacak bir anayasa, otorit€r, totaliter ka-
rakterden çlklp demokratik bir anayasa ka7akterjni kazanabilir mi? Anayasada önemli sorun-
laİdan biri budur. Bu sürece kimlerin kaİlacağl konusunda konuşmacl arkadaşlarda bir belir
5iziik olduğunu gördüm. Kürtler de katllacak mu nasll katılmalldlrlal? Diğer dinler, mezhep-
l.r katllacak ml?
ikinci 50rum özellikle oktay lJygun'a. K€ndisi merleziyetçi sistemler üzerine çok değerli ara§,
trmalar yapmıştlr. Anayasa Mahkem€sı'nde haklarln savunmaslnl yaparken/ 0ktay 8€y'in dü
şUncele7inden önemli İeferan§lar gösterdim. Şöyl€ bir sorum var: Anayasa bÜtün diğer konula-
rln yanlnda siyasal rejimleri d€ beljrleyen, siyasal rejimi d€ tanımlayan bir b€lgedir ve eğer
sist€m, federal bır sistem olalak tanlmlanlrsa, bölünm€nin kaçlnllmaz hale gelebileceği yö,
nünde bir kanaat 5öz konusudur. oysa, ylne benim sizin incelemel€rinizde ve başka referans-
larda da görebildiğjm kadailyla, Türkiye'deki bölgeleşmeler, il meclisleri sistemleri, belediye
meclis sistemleri merkezjyetçi bir referansa dayanmaktadlrlar. sonİadan iğdişleştirilmiş/ top-

lumun çoğUlculuk öz€lliğinden ulaklaştlnlarak üniter sisteme, ulus d€vlet sistemıne uydurul,
muş kavramlar Ve g€lişmelerin var o|duğu kanaatini nasll yorumluyorsunu2? F€d€ral bir sis-
tem tercih edildiğinde Tijrkiye bölünür mü; sjzin araştlrmanlz neyi gö§teriyor?
rurgut Taıhanll da bir televiıyon progıarnlnda, katlldlğlm göıüşlerjrıi ifade etti. Türkiye cum-
huriyeti devl€tinin Kerkük'e müdahale etmesinin anayasa ve uluslararasl sözl€şmeler açlsln-
dan hiçbir gerekçesinin olmadlğ1 9ibi bir kanaat ileri sürmüştü; fakat işin doğrusu daha sonra
bazl yazllaında sanki bu düşünc€den farkll bir biçlmde, Türkiy€'nin Kerkük'e müdahalesinin
uluslararasl hukuk açlslndan mümkün olabileceği gıbi bazı ifadelere rastladım; acaba doğru
mu algıladlm, yanllş m1 al9lladlm? A5ll sormak inediğim ş€y de şır: Türkiye'nin müdahalesine
ılişkin olarak, PKK bağlamlnda slnürlı bir müdahalenin 5t. maddeye göre mümkün olabilece,
ğinisöylüyorsunuz. Peki, PKK'nin ateşkesinden sonra Türkiye'nin halen Kürdistan f€dere böl
gesinde herhangl bir müdahale yapma konusundaki lsrarlnln uluslarala§l hukuk açl5lndan du-
rumu n€dir? Ayrımcıllk biliyorıJm ki sizin içIn çok önemli blr tanlmdlr. Özell]kle demokrat, li-
beral, yeni bir anayasayl savunan otoriteleİimiz Türkjye'de kadın-erkek eşitsizliği v€ aynmcl,
llğl konusunda ciddi Vurgular olmaslna rağmen, ulusal-etnjk alanda, ]nanç özgürlüğü alanlnda
aynmcllık konulanndan neden uzak kalırlar?

ı|.|it AYd.n (Dir.rb.klr 8a.oıı ür..i)
sayln Levent Kök€r hocaml.a yöntem konusunda bir soru sormak istiyorum. Türlıye'd€ bildi,
ğjmiz 9i',i sivil olmayan sivil toplum örgütleli, sjvil kafall olmayan basln mensuplan ve bir de
zinde kuwetler var; dönem dönem büyük çlkışlaİı oluyor, bazen büyük işler de yaplyorlar.
8unlara rağmen inanç ö29ürlüğü, eğitim ve çallşma hakkl, anadilde eğitim gibj netameli ko-