Page 57 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

na hükmetti. lVahkeme'nin kararlnda Vurquladlğl qibi, i§kence suçunun o "fark]l nitelikte
ma" karakteri, hukuken nasl tem€llendiri]ebi]ir? Karalda bu sorunun cevabınl ya da aç k
ilekçesin] bulmak mümkün değildir. Ama sonuç o]arak, Anayasa t\,4ahkemesi'nin, insan hak
ürl h!kuku aç 5lndan lakdiri şayan bır hükme Vardlğl söylenebilir. Ancak, elim]zi vicdanümlza
)yaİak düşünürsek, şu gerçeği de görmezden 9elemeyiz: Kaİal, Anayasa l\/ahkemesi'nce be-
! karş altl oyla, diğer bil dey]şle bjr oy farkla kabul edilmiştır. Çoğunluk karalna karşl oy
Jllanan Mahkeme yarglçlann]n bu tutumlar nln gerekçeleri genellikle biİbirine paraleldir Ve
lealen/ şu esaslan öne çlkarmayl savunı]r niteliktedir: Türk ceza Kanunu'nda öng6İüLen Ve
trtll salıverrne kanunu kapsamina allnan fiiller, fa]lin slrf kend] çlkar]ann ön planda iutan
teliktedir, oysa güvenlik kuvvetleİi mensup arlnün ceza kanunundaki işkence suçu kapsamın-
a yer alan fiilleri, kolluk görev]ilerinin kamu düzenini bozar, ülkenin birlik ve bütünlüğüne
asteden ylk cl, bö ücü, terörist eylemleri yapan, bu yönde faal]yetlerde bu unan suç fai leİini
? suçun d€Lillerini açlğa ç karma uğraşly a ilgili fiillerdjr-
rsan haklan hukuku bağlamlnda değerlendirmek gerekirse, kişisel haklar listes]nde yer alan
kence yasağl b]r mutlak hakkü ifade edel. Yüıkarda değind]ğim Anayasa'nln t5, maddesj de
u ç€rçevede blr Vurguya sah]ptir, Anayasa, ayıca, "cumhuriyet'in nitelikleri'/ başlkl 2.
ıaddesinde, Türk ye cumhuriyeti'nin 'i.san haklar na sayg ll' bir devlet o]dü]ğuna Vurgu yap_
ıakta; ]38- maddesındeki amir hükmünde ise, yar9üçlal n Anayasa'ya uygun o]arak hüküm
rrmeleri e5a5lnl düzenlemekiedir. Bu durlmda, be]ki büyük bir iİoni oarak da görülebilir,
ma o çoğun uk karar na muhalif kalan yaİ9rçlar bu tutrmlar yla aslünda kendisine uyqunluk
enetimi yaptıklaı Anayasa'n n amir hükümlerin€ karşl yönde bir yolumu savunmuş oluyor
trd. Temellerini uluslararasl hukukta bulan Ve uygulama alanl dev]etLerin hukuk düzenleli
lan ]nsan haklannln korunmasl rejimi bağlamlnda, böyle bir hUkuki yorum seçeneği 5öz ko
ı]5u dahi olamaz. Ama Türkiye yalglslnrn en üst düzeyinde bu olmuştur Ve hukuken, böyle bir
çldan hıç tartlşmaya da yolaçml§ değildir.
:işisel haklar kapsam nda yer alan önem i haklardan b]risi, hak arama örgürlüğü ve etkili hak
rama yollaına sahip o]ma hakk dll. Bir mağduriyete uğradlğrnl idd]a eden kiş]nin, bunun q]
€rilmesi iç]n yerel ya da ulusal hak arama yollarna başvurmasl, b! yollarn gerçekten etkili
labi]mesini, o mağduriyete son Verilrnesini 5ağlayabi]meye elverişli olmasü hakkl ile billikie
eğeİlendirilmelidir. Ayrlca, büJ hak arama yollarü bağlamlnda, o ffağd!riyetin k]şide yarattlğı
radd] Ve manevi eksilmenin olabildiği ölçüde gider]leb]l]r oImaslna yönel]k bil yaklaımın da
tkili Ve görünür kl]lnmasl qerekiİ. Günümüzün insan haklar hukuku ş ğlnda tan mlandlğinda,
ır çaba ann telafi edici, tazmin edici bil sonuç doğurmasl, k]şisel baklmdan yeniden güçlendir-
leyi sağlamak anlamlnda bir rehabililasyon olanağına kap aralaması da beklenir. Daha da
nem isi, bu çaba]aın, aynr ihlal]n biİ daha gerçek eşmes]ne enqe] olabi]ecek yönde ve ağ]rLlk-
a bil hukukiyaklaŞm n 5istem içi yapltaşlannü örmeye elverişli o masl 9erekir.

Anaya9 Mahk.m6 h]n bu kalal ]3 T€mnrz 2oo1 brih ndt vrrilmilt l. Bu taİ h, ] Ek]m 2001taİhindeyap la.akge.iş
kargml Anayagd.ğDikik.rinden9de..birkaçaydn.ğdn,EuAİaya5Jd.ği!ik khİnlna5
değ\tiriım?s]v€ demoklas y. uyai biranlay§la yen d.n tm.llendtr Lfts olarak ijzei
an..dk olu§, öıellit emuha]l la an [,!ahk.m. nda, ]ro^ k bndufomun ıend ii9dneİdiğ], an.ak bun!n b]
rcy$üb E.iirnek olu$urduğuduşu 'y.l*]nin§ah5 nama! geruki ğin]5tiyl.n.ye9it,frqeEkyok.