Page 54 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

Hocamln afflna 5lğlnarak, artlk burada ingiltere Ve benıer ülkelerden örneİ vermediğimizi
bel,rtmek isliyorum. l99o'll yllla.ln baş.oa bil D yarbakll'daki duruş.ralara girerken. ls-
panya'ya ka§l Veya in9ıltere'ye karşl insan Haklar Avrupa ırahkemesi'nce verilen kararlar
dan örnekler Verereİ yanllşlan dile getiriyorduk. Geçenlerd€ bakanllğln web sayfaslna 9i.di
ğimde, Türkiye'yle ilqili död yüz beş kararln k rk beşinin ifade özgürlüğüyle ilgili olduğunu
9ördüm. H€İ 9ün hakimlerin açlp baklıklan bıJ sayfadan örnekl€İ verdim; hatta duruşmada
bir kat alttaki mahkemenin içtihadından ya da iki metre ötedeki mahkernenin Verdiği ancak
insan Haklan Mahkem€9i'njn ihlal tespit ettiği kararlardan örnekler Verdlm. 8aşka bir ar a-
tlmla ifade etmeliyim ki, örnek için ar!k başka ülkelere gitmeye bence gerek yok.

airim me§€lemiz, kuşkusuz, anayasanln kendisidir; ama aynl 2amanda 82 Anayasasl'nln zih-
niyetjyle yetişmiş bir küşak vardjr Ve bu zihniyetin değişmesi açlslndan da yeni bir anayasan n
g€rekli olduğunu dü§ünüyorum.

Turqut
'arhanh
l]enen bıraktlğlnlu yerden ve bir örnek Vererek başlamak istiyorum. Adalet Bakanllğı'nın web
ites,ne 9irdiğini2 ?aman, Türkiye hakllnda Avrupa insar Pakla" [,lahkemesi önü.de açllnlş
davalala il:şkin (arallarln metinleline ve Adalel aalanl,ğl mensuplarln,n, Avlupa in§an Hak_
larl sö2leşmesi'nin ilgili hüküml€linin insan haklan perspektifinden nasli uyqulanmasl gerek,
tiğine ]lişkin hazlrladlğl, hukuki meslek içi eğitim metinlerine ulaşmanlz mümkündür.
Bakanliğln web sitesinden bu bilgilerin tüm Türkiye'ye ve dünyaya il6n edllmesini, aynca çe_
şitli insan haklan kurulu§larlnın web adreslerine Veya posta adlesleline ilişkin bilgileİ veril-
mesjni nasll açlklamallylz? Bu uygulamanln anlam]nln ne oldırğu bellidir: Politika olarak,
Türkiye yargl uygulamalarrnln v€ adalet idaresinin bu uluslararası insan haklarl hukuku yü_
kümlülüklerini, bu düzeyde gözönünde tuttuğu anlaylşln 9örüıür kllmak ve pratik olarak,
Tülkiye adalet teşkjlati mensuplar na/ bu ulUslararasl standartlara ilişkin ı]ygulama konürsun
da doğrıJdan doğruya etkili olabilecek bir bilgi kaynağ] sunmak- 8u uygulama elbette önemli
dir ve takdirle kalşllanmalldlr.
Ancak, ülkemizde, hala gerek Avrupa insan haklarl standartlall konusunda gerek Birleşmiş
Milletler blnyesinde oluştlr.!lmuş ullslararasr insan haklarl standartlarl konusunda, bunlarla
hem maddi bakımdan h€m de usuli baklmdan çelişen ya da bağdaşma2 nitelikle yar9l kararla
rınln veriliyor olmasl da bir qerç€k. Bu durum, belki bir geçiş v€ uyum sağlama sür€cinin k€n_
disine öz9ü yaplsal sorunlarlnln etkili olmaslyla açlklanabilir. Fakat, Türkiye'nin, örneğin Av,
rupa insan Haklan sözleşmesi'yle kurulan koruma sistemine dahil olmasl 1954, b! sistemjn
uluslararas] denetim mekanizma arln n yetkisini tanlmasl ise ı987 ylllnda geİçekleşmiştir.
Demek ki, bntün diğer engelleyici nitelikte kabul edil€bjlec€k faktörl€re rağmen, sad€ce qen€l
hukuki bir d€ğ€rlendirme bağlamlnda bile, Türkiye'nin, sistemin bilfiil işleyişinin içinde yer al
dlğl, 20 yülllk bir süre gerlde kalm ştlr, Bu, bir geçi§ dönemi say lmak için oldukça uzun bir
zaman dilımi değil midiİ?
8una ek olaİak, bir uluslararasl andlaşmanün hükümleline iyinjyetle riayet etme yükümlülüğü,
diğer bir deyişle'ahde vefa' i|kes]ne Qacta sefland' atfen yapılacak bir d€ğerlendirme
'und
52