Page 51 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

kİmlülük de qetirir. 0layda 5ö2 konusu kişilerin tehdit altında olduklan, PKK s.mpatizanı
ola.ak tanlndıklaİl için bazl gruplar taraflndan h€def olaİak s€çildikleri bilinnektedar, Devlet
bıJ kişilerin gerçek bir t€hlike altlnda olduklannl bilmesjne rağmen gerekli önlemi almamakla,
yaşam hakkınln korı]nmasl baklmlndan ü2erıne düşen yükümlülüğü yerine getirmemıştir, Bu
davada veya benzer özellikler göster€n dığer bazı davalarda, [rahk€me/ öldürme eylemınin
davlet taraflndan gerçekleştirildiğini kanltlamakslzln, slrf devletin koruyucu önlemler alma_
maslnı v€ya olaydan sonra failleri ortaya çlkarmak İçin zamanlnda yeterli ve etkjli soluşturma
yapmamasınl yaşam hakklnln ihlali olarak nitelemİştir.

8u dava ile Hrant Dink olayl araslnda benzerlikler bulunduğunu söylemi§tim, Hrant Dink so_
ruşt!rmasl henüz sonuçlanmadlğl için olayln niteliğini tam olarak bjlmiyoruı; ancak Dink'in
olaydan önc€ pek çok tehdit aldlğl/ yaşamlna yönelik ciddi ve gerç€k b]r tehlik€ bulı.]nduğu ka_
n ıJoyu taİarlndan bilinmektedir. Devletin kamlya yansltılan İstihbarat rapoİlanndan v€ iç ya-
zışmalanndan bıJ tehlikenın yetkililer ta/arlndan da bilindiği anla§ılmaktadlr. Dolaylslyla,
Hrant Dink bizzat bir kamu görevlisi taraflndan veya bir kamu görevlı5inın emriyle haleket
eden bir kjşi taraflndan öldürülmemiş ol5a bile, devlet yakln biİ t€hlikenin varllğlna rağmen
gerekli önlaml€ri almlyoİsa, kişinin yaşamınl korumuyorsa| yjne ya§am hakklnln jhlali söz ko_
nıJsudur. Devletin yaşam hakkl konusundaki pozitif yükümlülüğü. tehdidin gerçek olması ve
zamanında bilinmesi kaydlyla, bireyi üçüncü kişilerin saldln§lnda.ü koİumayl da içermektedlr.
ikinci örnek olan Öner Ylldız davasl (Ba§vuru No: 48939/99; Karar Tarihi: 18.o6.20o2) dev-
Ieıin pozit:f yukümlülütleri baklmlndan ilginç bir davadl.. tstanbuI umraniye
çoplüğund€
1993 yıllnda meydana g€ıen patlama, o yöredeki evlerin ylkllma5lna ve çok saylda insanln
d|ümüne neden olmuştu. patlamada dolu? yaklnlnl kaybeden öner ylldlz'ln davaslnl ,nceleyen
Mahkem€, Tülkiye'nin yagm hakklnl ve mülkiyet hakklnl ;hlal etJ:iği sonucuna vardl. Bu da,
Vada Türk hükümeti, savunmaslnda ölümlerden ve ylkllan evlerden sorumlu olmadlğlnl, patla
manln gerçekleştiği alanln yapllaşmaya kapalı olduğunu, orada ev yapanlarln ve oturanların
yasadlşl bir işlem yaptlğlnl, tapuya kayltlü bir mülkiyet hakklnln s6z konusu olmadlğlnl belirt_
mıştir. Aynca olay bir kaza sonucu meydana gelmıştjr.
Avrupa insan Haklan Mahkemesi, olaydaki kisileri devlet öldüİmemiş Ve evlerini ylkmamlş
olra bile, yaşam v€ mülkiyet hakklnln korunmasl baklmlndan ger€kli sorumluluğun yerine ge,
tirilmediğinı belirtmiştir. 8u sorumluluk/ uzmanlarca metan gazü birikmesi sonlJc! h€r an pat-
laoaya neden olabilecek bir bölqe olduğu tespit €dıl€n yerd€/ devletin kaçak yapllaşmaya göz
yirmmaslyla ilgilidjr. sadece göz yummakla kallnmamlş, bu kaçak yerleşim bölg€sine baıl ka_
mu hizmetl€ri 9ötürülmüş, 6rneği. Milli Eğitim Bakanllğı buİada dört tan€ okul açmış, bele_
diye barl altyapl hizmetleri götİrmüştür, Mülkiyet hakkl baklmlndan, yapllar kaçak olsa bile,
götürülen kamu hizmetleri nedeniyl. yapllara meşruluk sağlanmlştlr. Dolaylslyla devıet, taİn
olarak mülkiyet hakkl niteliğinde olnasa da kendi yaİattığl bu ekonomik değeri korumakla
yükümlüdür, Devlet söz konusu alanda kaçak yapilaşmayl önl€mediği, yapülaşma ortaya çık,
trktan sonla fiilen bu yapllaşmayl meşrulaştlrdığl için, evleriylkl|an kişilerin uğradığl ekono_
mik kaybln telafi5iyle yükümlüdüİ. Yaşam hakkl bakımlndan da benzer bir durum 5ö2 konusu,
duİ, oevlet kimseyi öldürmemi§tir ama insan hayatlnl tehdit €den tehljkenin farklna'a olmasl_