Page 48 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

tay'ln verdiği bir iki kararda -rnerhlJm Lütfi Duran hocamızln hukuk kitablnda gördüm ve
sonra karartn kendisini de bulup okudum, baoa çarplcl geldi idarenin asli düz.nIeme yapüna
yetkisinin olduğır söyl.nmektediİ. Asli düzenleme yetkisı yasa yapmak demektir önceden ya-
sayla düz€nlenmemD bjr alanda jdarenin birinci elden yasa yaplyormuş gibi asli düzenleme
yapma yetkisi yoktur; ancak Danıştay iki defa, 197ı ve 72'de b6yle bir kalar veİmiş olmasl,
idarenin bunu "ba2en" yapabileceği anlamlnl taşlr.
Bu bağlamda son ve yakln bir örnek olarak Merhum Hrant Dink dostumuzla hakklnda Yargl-
tay ceza GEnel KuruLu'nca verilmiş olan kaİar okundırğunda, gerç€k bir hukuk skandallyla
kalşl kaİşlya olduğıJmuz açlkça anlaşılmakta, Hrant Dink'In ıatledildiği 9ün yaylmlanan yazl-
slnda sorduğu ü2ere, "Ermeni olduğum içjn mi mahkum edildjm?" sorlsu anlam kazanmakta-
dır ve ne yazlk ki bu sorunun cevablnl bir mahkem€ içtihadl i|e öğı.nme imkanü h€m Hrant
oink'in h€m de toplumun öz9ürlik isteyen kesimlerınin ellerinden allnmlştlr. Ö2etle, Türk]ye
hukuk dozenini, Vatandaşlann engell€nmediği, önünün kesilmediği, "hikmet-i hüküm€t" endi-
şeleliyle birtaklm gerçekliği meçhul korkularla çarpltllmamlş bir iletişim ortamında yeniden
raylna oturtmak zorundadlr ve bu, anayasa değişiklikleriyle çok da üstesinden gel€bileceğimiz
bir m€s.le değild]r.
sayın başkanln söylediği üzer€, Türkiye'.in qe4ekten yepyeni bir anayasaya jhtiyacı vardür,
çünkü bu anayasanın bir demokİatik cumhuriyet anayasasl olmasl gerektiği apaçık ortadadür.
Aksi takdifde Türkiy€ geri kalml§llğln da gerisinde bir başka karanllk geleceğe doğru sürükle-
nebilir. Bu mutlak böyle olacaktlr demiyorum, böyle olrnasl yönijnde h€rhanqi bir işaİet de
9örmüyorum henÜz, ancak hakikaten yeni bir anaya5a girişimina başlatmakta fau la geç kalln-
mamasl 9erektiğini düşünüyorum.

okt.t urgun
sayln Levent Kökedi dinledikten sonra, ben de ayn konudan 9iriş yaplp biraz daha farkll nok-
talaİ üzeİinde duracağlm, "Türkiye'nin yeni bir anayasaya ihtiyacl var ml?" 50rusu soruldu,
ğunda akla şöyle biİ şey qelebilir: 1982 Anayasan'nda çok fazla değişiklik yapllml§tlr ve bun-
lardan bazılarl da çok olumlü] d€ğişikliklerdir; bu kadar çok madde düzeltildiğine göre aıllk
yenj bjr anayasaya gerek yoktıJl. Bu baklş açls doğru değildlr. Türkiye, son ylllarda gerç€k-
le§iirilen pek çok anayasa değişikliğine İağmen hala yeni bir anayasaya ihtjyaç duymaktadır,
Bunun nedenleİini şöyl€ sıralayabiliİim:
Önc€likle, 1982 Anayasasl'nln askeri bir müdahale sonrasında, özgürce tarİşılmadan, toplı]-
mı]n belli ba§ll kesimleİinin uzlaşmasl alanmadan t€peden inme yöntemlerle yaplldlğl hatll-
lanmalldlrj yaplldlğl günden bu yana da hem yap llş biçimi hem de içerjğiyönünd€n eleştiril-
mektedir. Aradan yirmi b€5 yll geçmesine rağm.., bu metin ylrttaşlarda bir anayasa bilinci
oluşturmuş değildir. Anayasa bilinci il€ kastettiğim, yurtlaşlann, hak ve ö29ürlüklerini. ve ya,
şam biçiml€ü/inin güVencesi olan'\oplum sözleşmesi" niteliğindeki bir belgeyi çok değerli, üs-
tün bır belge olalak görüp ona sahip çlkmalandlr- Ne yazlk ki blgün 1982 Anayasasl sahip-
siıdir. ToplumlJn hiçbir kesini tarafından benimsenmeyefl, harlrlayıcllannln bile savunmakta
zorland|ğl bir anayasa ile karşı kar§ıyayl2. Öncelikl€ bu durumun dü2eltilmesi ger.kir. Yeni