Page 60 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

sl konularlnda da kendini gösterir. Her ne kadar, m€vcut Anayasa'nln özellikle hak ve öz9ür_
lİklere jlişkin hükümlerı önemli derEc€de değiştirilmis olsa d4 Anayasa inetnınin bu genel ka_
rakteri, qene de kendini bellieder.

Tİrkiye, bugün, b€lli başll bütün uluslararası insan haklan andlaşmalanyla hukuken bağlan_
mlş durumdadlr, 1982 Anayasasl hazlrlandığl döneme klyasen, bugiin, Türkiy€ hı]kıJk düzeni,
nin, özellikle kişj hak ve öz9ürlükleri ve bunıara yönelik farkll müdahale kaynaklarınln sln r_
larl bu uluslararası insan haklan standartlan ile çizilmjş saylllr. 8u, bir anayasa hazlrllğl ça-
ll§masl bakımından da belirleyici olmasl gerek€n bir husustur. Ancak, bu çerçeved€ dikkate
allnmasl ger€k€n bir diğer g.rçek/ Türkiye yurttaşlaİ]nln/ ylllardlr bu uluslararasl standart a-
ra uygunluğıJ 5ağlamaya yönelik bir hak mücadelesi sonucunda olu§an Ve Türkiye baklmlndan
özel olarak önem taşıyan hukuk uygulamasldlr. Zira, Türkiy€'nin, o uluslalalasl insan haklall
standartlan bağlamlnda,'ahde vefa'yükümlülüğünün nasll icra edildiğine ilişkin uygulama bi-
rikimi, bir anayasa çalışmasınln hak ve özgürlüklere ilişkin kesimjnin, belki d€ n.gatifleİ]ni
m€ydana getildiği şeklinde tanlmlanabilir.

Buna ek olarak, Avrupa innn Haklan I\ılahkemesi/nin yanl5lra, Birleşmiş I\rillatlar bünyesin-
de kabul edjlen ıhsan haklan andlaşmalanna dayarüan denetim organlannln ka,a'|al , bail ör-
n€kl€rde birbirine paralel değildir, Ve bu dUrum da/ Türkjy€'nin uluslarara9 yükümlülükleri
ile anayasa gıbi, iç hukuk düıeninin t€mel normunun belirlenm€si çallşmalaİ araslndaki uyu_
mu özenl€ kurmayl gerektirir. sanıyorum burada nokta koymak, tartlşmalara da pay blrak_
mak bakımından yeterli olabilir.

T^R!Iş A BÖLÜ u

ibnhin 80ç|0 (olr.ü.kr B.ıoİı or.si)

Asllnda Ü5t üste ylğılnlş, tartışmamlu gerekerı önemli konular var; ancak zamanlmız 5ınlrll
0lduğu için b€lirlı bjr çerçevede, her üç arkada9 belirli sorular yönelteceğim,

Diyarbaklr ve burada bulunan h€İ biİey birer laboratuvar durlmundadlr. Anayasanln değişti-
rilemez üç madd€sinden altmlş altlncı maddenin, siyasal Partil€r Yasasl/nln 81. maddesin n,
seçim Yasasl'nln, TcK'nln 30ı. maddesi gibi birçok maddenin mağdurlanndan biliyim. Da,
Valaimln bir klsml kesinleşmek üzere, Burada öz€ılikle 301, maddede dikkat çekmek i5tedi-
ğim son bir gelişme söı konusu.

Teİe Tek pİoglamlna kaİldım ve ploqram sonraslnda 3o], maddeden dolayl hakkımda soruş_
tuİma başlattllar. Türkjye'de 30ı, maddenin değiştirilmesi konusunda büyük bil i€de ortaya
çlklnca, Avrupa Bırlıği de baskl yapmaya başladlktan sonra, davayl 216, maddeye açmlşlar.
Türkiye'de §imdı dikkatler 301. madd€ üzerinde yoğun|aşmaslna rağmen, en büyük soru.
2l5,2|6, ?l7, hal|a 2l8. maddel€r ve buna benzer, devlet€ kar§l işlenen suçlar kapsamında
ele allnacak bütün maddelere ilişkindir. Birincisi, arkadaşlarlml2ln anayasal ve yasal açldan
sorunla11 değerlendirirken Türkiye'd€ki hJ durumu göz önüne aımalarl gelekir.

Benim ö:ellikle Levent Köker'e sormak ist€diğim ş€y şu: Anayasalar birçok ş€kilde ğnlmlana-
bilir; otorit.r anayasa dediniz, Jabii federal demokralik cumhuriyet anayasasl diyebili.siniz,

53