Page 28 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

ıamalı ve bunu yaparken bugüne kadar hazlrlanmlş olanlan da 9öz önün€ almalldlrlar. son-
ra, gün işlğlna çlkarılan öneliler üzerine anayasal taİtlşmalaİı toplum5alla§tlİmak gerekir.
Daha sonra halkoyu ile kurucu bir m€clis oluştlrulmall, değinilen birikımler orada tek bil
metn€ dönü§türülmelidiİ. Ve nihayet, hazlrlanan metin bu kez onay açin halkoyuna sunulmall,
dlr. sunuş tarzl is. seçenekli olmalldır; yani ret durumunda yeni bir metnj yazlm seçeneği açlk
tutulmalldlr.

0ç Düı.rli Yapllınn. An|an.k
Hukuk devleti ve onun kidayanağı §u iki soru etraflnda ortaya konmıJştur: \1Hangi demokra_
si?" ve "Hangi insan haklan anlaylşı?" Tlpkı huk!k d€vletimekanizmasl 9ibi, onun vazgeçil_
me2leli olan insan haklan ve demokrasi de günümüzde artlk ulusal ölçekle nnlrll kavramlar
değıldir,

Konunun ulusal,üstü boyutu, d€vl€tin hukukıJnun aşlldlğl mekanl ifade etrnekted;r. lJlusaı-öte,
si ala.da "hukukun üstünlüğü'/, insan ha}<larl nedeniyle ve sayesinde oluşturulan gİvence sis,
temini ifade etmektediİ. insan, haİlan saye§inde uluslararasl hukı]kun öznesi durumuna yük_
s.lmiştil. Bu nedenle, insan haİlannln ulusal_üstü boyutu demokrasiden daha 9üçlüdüİ. Ger_
çekten, devletlerin bu konuda takdir yetkisi siyasal rejime ve kurumlara oranla slnırl] kalmak-
tadır; fakat eklemek gerekir ki, AB gjbi ulusal_üstü örgütlere entegre olunmasl durırmunda,
sıyasal temsil, devlet.ötesi alana da ta9caktlr,
Başlndan beri Birleşmiş Milletler 6rqütü Ve Avrupa Kon*yi'ne üye olan Türkiye, Avrupa Gij-
venlik va işbirliği Teşkilatl'nın da içerisinde yer almaktadlr. Bunlar Türkiye'de hukuk dev eti,
nin pekıştirilmesine elverişli uluslararasl yapılanmalardlr, Bu aİada 1nlrlayltl v€ güdüleyicı
uluslararasl bağlant.lara da değinmek gerekir. 0meğin içinde yer aldlğlmlı NATo, artık ABD
askeİı müdahalelerinin "destek 9ücü" haline gelmiştir, Küres€lletme ise hukuk ve demokrasi_
nin hayll uzağlndadlr, Bu değjnmelerin ötesinde şu saptama yapllabiljr: Hukuk d€vıetı olabil_
diğimiz ölçüde, d€vlet_üstü alanla etkileşim ve uyumlaşma süreci kolaylaşlr. 0 6lçüde de iç ça_
tlşmalar göreceli kallr. Bu noktada "ulus,devıet"jn dönü§ümünü belli milliyetçi saplantllann
ötesinde !luslalarasl alandakj gelişmeler lşüğlnda yeniden yorumlamamız gerekmektedil.
işte bu geljşm€ler lyğlnda, haklar alanlnl ve demokrasi kılrumlarln, da "ulus_altl ölç€k"ler
iç]n çok qöİmem€k gerekir; çünkü ulusal nitelikli mekan ve kurumlar geçen on ylllala göre
ileri deİecede farklllaşmışlardır. Klsacasl, "insan haklan ve demokrasi baklmlndan kendimizj
ve İlkemiıi Dünya'ya açallm; buna karşlllk, ülke içerisinde farkll küİtirel Ve €t ik yaplan,
demokrasiye ve ]nsan haklarına kapalı tutallm// yaklaşlml çoktan aşllmlştlr. 8unu kabull€n_

Diğer alanlara 9irm.ksiıin şu saPtamayla bitir€lim: Hukuk devletini kurabilmiş bir Türkiye,
kendilığinden 1)ölge devlede/ini de etkileyebilec€k güce sahip- 5ay9ln bir konuma gelecektir-
Bu da ancak y€n] v6 çağdaş bir anayasayl başlangüç eşiği yapmakla mümkündür,