Page 149 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

Anayasanln toplum sörleşmesi olarak 9örğlmesi, Hab€rmas'ln deyişiyle, hukukun muhatapla,
rlnln aynı zamanda onun müelliileri olmalarl gerektiğini öngÖren demokratik cumhuriyet fik-
rjnin de temelini oluşturur. |labermas'a göle, yurttaşlar, ancak siyasal özerkliklelini kulIana-
rak dü§ünce Ve irade olıJşumu sür€çlerine eşit ve kapsamll katllm yoluyla kendi huk!k düzen-
lerinin yazarl {müellifi) haline 9elebılirleİ.a
Buna g6İe, gerç€kten bir §ivil anaya§a yaratmanın temel 9rtll yurttaşlann mümkün olan en
geniş kapsamda anayasanln yapüm sürecine katl]malaİıdlr. Bunun yolu da, toplı]mun tüm k€-
simi.rinin talep ve jtirazlarlnl dile getirebil€cekleri kapsaml ve 629ür bir tartlşma ortaml ya-
ratmaktan geçer.

l(.tüm Y. . uluk
Anayasanln yapllma sürecine yaygln ve serbest katlllm, anayasanln toplum tarafından b€nim,
*nİİ€si ve bi.likte yaşamanln ortak ilkelerinin kodlaştlİıldlğl bir hukuksal ve siyasal referans
olarak 9örülmesi bakımlndan hayati önem taşlr. Bu anlamda demokratik meşruiyet,gediİsiz
biruzlaşmadeğil,yayglnmutabakatanlamlnagelir,Mutabakataulaşmanlnengüveniliryön-
temi ise, anayasa yap m sülecinın, biı "ioplumsal/kolektif öğrcnme süreci" olarak kavrantnasl
Ve inşa edilmesidır. Bu bağlamda "öğrenme", basitçe bilgi edinm€yi deği , bilgilerin işlenmesj
faaliy€tini yapllandlran temel tutumlann gözden geçirilme5ini ifade eder. İİrkiye gibi b€lli
konularda derin tutum farklıllklarlnın bulunduğU 0lk€lerde, sablİll bir müzakere aklşlna daya-
ll bu tür biİ "öğrenme süİeci" olmadan "mutabakat"a ulagnak mümkün görünmüyoİ.
Geniş ve yoğun siyasal katülmanln, özellikle muhafazakar ve lib€ral teori ve platik tarafından,
karar almayl zorlaştlrdlğl ve "yö.etilemezlik lGkj" yarattlğl gerekçesiyle ciddi bir sıklntl ola,
rak değerlendirilir. "Karar alma"yl "müzakere"ye önceleyen bu yaklaşlmlal, 5lnlrll etki po-
tansıyelıne sahip ştkli ve geleneksel katllma yollarlnl/ meşrulyet için yeterli görİrler, Demok-
rasiyl "çoğulculuk"tan ziyade "çoğunlukçuluk" olarak algllamaya son der€ce meyyal olan ve
"müıak€r€"nin yayg.nlaşıp uzamasündan hurursuzluk duyai bu yakla§lm, kaİar alma süreçle,
rinin çoğunluk ilk€sinin tanldlğl imkanlar kıJllanllarak "sadeleştırileceğini" varsayar. Demok-
rasinİn toplumsal kaynaklannl zaylflatan "indirgemeci karar alma baskl5l", geleceğin ortaı

kabuller temelinde kurulmaslnl öngören demokratik zihniyetin aksine, "bugün"ü kendi hedef-
lerin. uydurmaya yönelik araç§al hesaplan öne çıkarlr. Anayasalann yapllmasl veya y.nilen-
mesi 5üreçlerjnd€ bu hesaplaİın, geleceğe n€qatif bir meşruıyet bilançosu olarak yanslmalaİı
neredeye kaçlnl lmazdlr.
8u nedenlerle, "yeni anayasa"yt ace|eye getirmeye yönelik her 9iri§im, öz9ür tar!şma ve katl-
llm imkAnlannl önemli 6lçüde budayacağlndan, demokratik meşruiyetin bir ydntemi olarak
anlaşllmasi g€reken "sivilliğin" içi.i de boşaltacaktlr.
Bun! önlemek i§in, anayasa yaplm sürecinin her aşamaslnda toplumun tüm kesimlerinin 9ö-
.ü!lerini öz9ürc€ açltlayabilecekleri hukuksal ve tiili koşultann yalatllmasl gerelir. ifade v.
katll,m öz9ürlükleri aşırl 6lçüde 5lnlrlayan hukuksal dürenlemeler€ ve fiili yapllafa dokunul-
madan, bu ko§ullar.n yaratllmayacağl açlktır.

ıl Jiİg.n x.b.@, Fakıirlğı dd e.kuq a.iİlrg. .ıl Dhkudth.o . d.5 REhls ı.d d.' dı@*als.üzn R.chğsrar§|
F.fikfun.n Maii,..155 vd,