Page 154 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

8i, kıt|llmcl
lllıthat Bey'in sözlerjnden devamla bir şey söylemek istiyorum. Şjmdiye kadar eski anayasa
unıJtularak veya bir kenara blrakllarak bil anayasa çallşmasl yapllmadl; bu yüzden de belki
kadln konusundaİi meseleler iıinci plana atlldl; ancak bence yasa yaplcllarln en tem€l sorun_
lannda biri, insanı algllayışlan konusunda. Yasa yaplcllara göre erk€k, het€İoseksüel ve be_
d€nsel veya zihins€l herhangi bir engelj olmayan kişiler insandır ve bu ıışiler aynl ,amanda
Türktür. Şimdiki anayasanln da asllnda böyle bir ruh taşldlğlnı düşünüyorum. Yasa yaplclla-
nn insanl a19llaylşlanna karşr kadlnln, diğer kültürel, etnik Ve dini kimliklerjn veya farklü cin_
sel ydnelimıerin kesinlikle tan,mlan,nasl gerek yor. Özel,ille \adln meseles'nde yasaüarda Kurt
kadınlarınln, lezbiyen kadlnlaİın, yerinden edilmiş kadlnlann da tanımlanma5ü qerektiğine
inanlyorum; çünkü bunun insanlarln psikolojisini de etkilediğini düşünüyorum. Şimdiye kadar
bU kadar kötü yasalarla bir düzen yaratllmaya çallşlıdl; bizi hizaya sokmaya çallştllar- Bu

yüzden Kürtler, TOrkiye'deki Arap kadlnlar, Romen kadlnlar da tanlmlanlrsa herkesi kapsaya_
bilecek bir yasaya elişilebilecektir kanjmca.

s.vt.p Yofu,
Anayasanln elden geldiğince belirgin bir çerçeve çizmesinin g€r€kliliğinden 5öz ediyorı]z/ ana-
yasayl bu kadar genişletmenin olanakll olmadüğlnl, örneğin bütün kadlnlan anayasa metninde
tanlmlamanln olanağlnln bulunmadlğlnl dnşünüyorum. Anayasanın yaplmlna hazlrllk aşama_
slnda katlllm konusuyla ilgili olarak; bütün drgürlüklere yer verilse Ve bugün€ kadarki it]raz,
lann bil,ekilde anayasada gid€rilmesi için uğraşllsa bile, bu anayasaya muhalif oımak ml ge_
reİiyor? oeniz Baykal dünkü konuşmas nda, ilk üç maddenin deği§tjrilemeyeceğinin kesjn ol-
duğunu, ancak başlanglcln ortadan kald]n dığınl 5öylüyordu, oysa ilk üç maddenin içeriğinde
başlanqlclna da gönderme vaİdlr; bu durumda ı982 Anayasasl'nln baş]anglcınl savunur hale
mi geleceğaz? "onlaİyaplyor" diy€ sonuna kadar karşl olmak yerine yöntemi hatlrlatmanln Ve
sürece olumlu yönde katkıda bulı]nmaİ içln uğraşmanln daha doğru olacağl kanlslndaylm. Bu
nedenle konuyla jlgi]i birçok çevrenin çalüşması ger€kmektedir. Aksi takdirde süreİli bir ça!ş-
ma yaşanacak, sadece m(lhalefet etmekle slnlllü kal nacaktlr,

ıraıhrı s.nca,
sanlnm bir yanlış anlaşllma var. Ben, AKP bütün ö29ür|ükl€ri içeren bir anayasa yapsa dahi,
buna muhalif olmak gerektiğini söyl€medim; anayasanln belli bir çevrenın tekel;nde Veya be-
lirleyıciliğirıde hazlrianmaslnln Ve bU çevr€y]e tizdeşleştirilmesi sonucunu doğuracak bir yönte_
min izlenm€sinin, clddi nklnt lar doğuracağlnl an]atmak jstedım. ı961 Anayasasl da daha ıi-
yade cHP'nın anayasasl olarak algllandlğl için, toplumun küçümsenmey€cek bir kesimi tara_
f lndan benims.nmedi, sahipl€nilmedi.

ikinci5i, "Anayasa d€dığimi2 ş€y bütı]n özqünükl€ri içerse dahi kaİşl ml çlkmalıylz?'' sorusu
tehlikelı bir sorudur. Şöyle düşünün: 0rdunun içinde çok özqİrlükçü bir kanat darbe yaptl ve
çok ö2gürlükçü bir anayasa İazlrladl Tavrlnü2 ne olur? Anaya5alar tartüşllarak, toplumda çe-
şitli ke5imlerjn düşünceleri, itirazlar, talepleli dikkate allnarak Veya katıllm sür€çleri içinde

|52