Page 158 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

Ve çocuk"tin söz edildiğini hatlrllyorum. BıJ madde çlktlğl zaman, bu üst ve alt rıorm ılişki5i-
nin yeni belirleyicisinin ne olacağlnl m€rak ediyorum.

Üçüncü ve son sorıJ olarak, tüüan sorunu üzerinden yenj anayasa, !luslararasl mahkemelerin
kararlanyla çeliştiği zaman/ ortaya çlkacak sonJndaki uyuşma makaml neresi olacaktlr ya da
meselenin çözümü n€rede aranacaktr?

s.İt.p Yokul
Öncelikle bütün örgürlüklere yer Verilmiş olduğunda anayaranln büyük oranda tamamlanmlş
olup olmayacağl soru5u üzerinde durmak istiyorum. Anayasal devl€t dediğimiz kavram, hak
ve öz9ürlük|eri içerdiği oranda geçerlidir; yani bır devletin anayasal devlet olduğunu, anaya_
saslnda yer veİdiği özqürlüklerle belirleyebilıliz. Gelinen bu a9mada öz9ürll]klerjn önünün
alabi|diğane açlk olmadlğı bir anayasa artlk kabul edilemez.
8u bağlamda eklemek istiyorum: 8ugün hep anayasayl tartl§hk. Anayasalar sihirlj formüller
değildir. "Anayasayl çok iyi yaparslnlz, sonra her şey çok güz€i olur'' demek mümkün değil_
dir. sayln sancar da söyledi; 200],'de Ve 2oo4'te birtaklm değişiklikler yaplldı; anayasa ta,
mamlyla iyileştirildikten sonra gerçekten iyi uygulanabilseydi sorı]n olmayabilirdi. Anayasala_
rl gözümüzde çok bi]yütmemeliyiz. Öz9ürlükierin önü açıksa, örgürlükler gerçek anlamda ya_
şama geçirilebiliyoİsa, bil anayasadan çok daha fazla ş.y beklemeye geİek kaımayacağlna

oanan ooğİu
sizin sorunuz! şu şekilde anlayabilir miyim: Şu anda milli mahkemeler türban konusunda bir
kaiar vermiş insan Haklarl I\rahkem€§ı farkll b]r karar Veİırse, ikisinin araslnda ne 9ibi bır
çatılma yaşana€aknr? Anayasa Mahkemesi türban konusunda ı982 Anayasasl'na göİe bir
karar verdi; insan Haklaü'l ftrlahk€mesj eğer türban yasağl nedeniyle eğitim hakkr Veya din ve
vicdan özgürlüğünün ihlaı edildiğini savunsayd/ ne olurdu? Bir yasa değişjkliğ; yapmak Veya
fjili bir uygulafiaya 9itmek, üniversitelerin kapllann başörtülü bayanlara da açmak g€rekirdi
mutlaka; aksi takdirde bütün türbanlllar insan Haklan lırahkemesi'ne 9ideİ, jhlal karan çı_
kardl. insan Haklarl Mahkemesi bu karaİlnda türban yasağlnln kaldlr lmaslndan sör etmedi;
bu konunun Türkiy€ cumh!riyeti yasalaİınln takdir alanl içinde kaldlğlna karar v€rildi.
insan Haklaİ Mahkemesi bir olayl değerlendırirken şu sorunun yanltınl arar: Acaba milli ma_
kamlar bir olayda karar Verirken kendilerine sö2leşme taraflndan tanınmış olan takdir alanla,
rlnln içinde kalmrşlar mldlr, kalmamlşlar mldlr? jnsan Haklan ırahkemesi \.si, bu takdir
malj nln düşlna çlklp §Özleşmeyi ihlal etmemişsiniz/'dedikten sonra Türkiy€ bunun tam tersine
bir karar verirse/ yani türbanl getirirse/ o zaman Mahk€me kendiliğinden '.siz benio kalan_
ma aykln bir tutum iz|iyo6!|uz" demeyecektir. lt/ıahkem€'nin bu konuyu t€krar gündemine
almasl için, tirbanlı birind€n rahatslz olan lürbanslz birinin şikay€te bulunmasl, önce milli
maıamlara başVurarak "au kişi b€nim eğitim hakklml/özelyaşamlml ihlal etti'' demesi, mill]
makamlarlıü da "Haylr, senin özelyaşamln/eğitim hakkln ihlal edilmedi'' kararlnl Vermesi, aİ_
dlndan o kişjnin insan Haklar lVahkemesi'ne başVurup sözle§menin 8. maddesjnin veya eğ]-

155