Page 146 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

te allr; çünl(ü kanun maddesinin zaten anayasadaki haİ ve ö2gürlüğün qereğini yerine qetir_
mek için vaİ olduğu üzerinden bir Varsay]m kurulmuştur huİuk si5temimizde, Haİ V€ ö2oür
lükler yaİglsl pralikt iç hutukta yoıtu.. BJ konuda bir adlm atmanın yo|u anayasa
ş kaye;in_
den veya Anayasa Mahkeme§i'ne bireysel başvülrudan geçer. Özetle, somut bir olayda anaya-
sadaki hak Ve öu gürlüklerin jhlal edildığini düşünen insanlal beliİli koşullar altlnda bu fikille_
rini Anayasa Mahkemesi önüne doğrudan savunabilmelidiİ.
Şu anda da ba§vurU hakkl olmak_
la birlikt€ sadece y€İel mahkemeye itjrazda bulunulabilmektedirj bu itiraz da o mahkeme ta-
raflndan cıddiye allnlİ veya allnmaz. oysa bi2 birey olaİak ıddianızl sonuna kadar üst yargl
mercileri öniine taımallylz.
1961'de Anayasa l\Iahkemesi gerekiyordu, 2oo7'de, 2oo8'de anayasa gereklidil. o
şikayeti
tarihte soyut veya somıJt norm denetiminin yaplmlna bir de anayasa yolu g€tirilmiş
şikayeti ol_
saydl, Avrupa insan Haklan Mahkemesi'ne gid€n dava saylsl çok daha azalırd,. insan rıaııarı
Mahkemesi bugüne kadar sekiz bin beş yüz davayü karara bağlamlştür; bunlardan bin al! Vüz
tanesi Tİrkiye'yle ilgilidir ve üç yüz elli tanesi de çok önemli kararlardlr, Klrk y€di devletin
bulunduğu bir ırluslararasl örgütte/ bir İlke bu kadar ağlrllk taşlmamalldir. En az dava eden
ülk€ıerden biri, nüfusu belki bizden de fazla ola,ü Almanya'dlrj
çünkü bu üıkede anayasa §ika_
yeti mevcuttur. Öncelikle iç hıJkukta hak Ve öz9ürlüklelin korunmasl içın mekanizmalar;luş
turmak, bunun usullerini belırlemek gerekir. Önerdiğim bu yöntemin bölgeye ne getirec€ği;i
bilmiyorum; ama herkes. bir §ey getarir ve herkese bir getirirse, hak ve 629ürlüklerin ko_
ş€y
runmaslnl güçlendirirse, zannediyorum bölgeye de katklsl olur,

ithat sınci,
siİil Ana!a3ı, oaınoİ..tiı M.rİuluk Y. ıop|um..l Ga.ç.k|ik

1982 Anayasan, yİrmi brş yllllk ömİünün hiçbir döneminde bir ''sivil sĞmpati.'ye açlkça mah_
2ar olmadl; hatta onu yapanlar tararlndan da 1'gıJrurla'' sahiplenilmedi; deyim yerindeyse
"zorunlu bil kötülük'' muamelesi gördü, Gerçi birkaç kez ciddi revi2yondan geçti, ama tüm,
den değiştirılmesi konusundaıi talepler yetPrince yankl bulmadl. B! noktada sanki gizli bir
'\dokunulmazlik zlrhl'' taraflndan korundu.
Şimdi dulı]m değişmi§ gibi görünüyor; artlk ''ye_
ni" bar anayasa gündemde ve bu konuda önemli adlmlar atlllyor. 8u 5ürecin öncülüğünü ya
pan, parlamentoda anaya5ayl değiştirebilecek
çoğunlı]ğa sahip hükümet panisi, 'tyeni// anaya_
sanün/ aynlzamanda.'sivil'' olacağlnl seçimlerden önce ilan etmişti. ''sivil'' sörcüğü, klsa sü_
..yeni''
rede g€niş kabul gordü v€ anayasa tarllşmalannln parola, haline g€ldi.
Aslında "sivil anayasa'', yabanclsı olduğunuz bir kavİam değil. 1998'de bir yurtta§ hareketi
olarak başlatllan sivil Anayasa Girişimı ve bu yürütülen.'Anayasaml
çerç€vede istiyorum''
kampanyasl, kavramln kendisl dahll değerli bir birikim de yarattl. AKP, sivil anayasa proje_
siyle, bır bakima bu milasl sahiplenmış oluyoİ.