Page 138 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

konuma gelmış bileylere ya da aynl özelliği taşlyan birey grüpİanna vaya aynl nedenle öz€l
olarak korunmasl g€rekenlere, bu konumlan sürdüğü sürace tanlnan ayıcalıklar eşitlik ilke5İ-

Koşkusuz/ toplumsal ilişkilerde. toplUm yaşamlnda ve siyasi dı]zende biıeyin tek başna ya da
bireyl€rin biİliİt€ öz9üİlükl€İini ve haklannl kullanlİken 9erçekleştirdiği/q€rçekleştirdikleİi
somut eylem/eylemler başka bireyin/bıreylerin özgürlüğünü/öz9ürlüklerlni, hakkınl/hakIarlnl
fiilen ihlal etmemeli/ bunlard:n yararlanmayl, bunlarl kullanmayl fiile.ı güçleştırm€meli, en
gel]ememel;, yok etm€melidır. 8öyle bir durDmda, meşİU sayllmamasl gereken öz9ürlüğün ya
da hakkln kullanllma5l değil, özgürlük ya da hak kullanlllrk€n gelçekleştirilen Ve fiilefl bir
başka öz9üİlüğü, hakkl jhlal eden, onlann kullanilabilmelerini qüçle§tiren, engelleyen, onlar
yok eden somürt eylamdir.
Önce açlkladln, şimdi öz9ürlİklere Ve hakıara jlişkin 4. maddeyi öneriyorum:

Özgürlükl€İin Ve haklarln niteliği: Ör9ürlükler, topltımsal yaşamda V€ siyasi düzende, bireyin
kendi kendisıyle ya da başkalanyla olan ilişkilerinde maddj_manevi Vallüğlnl gelirtirmek, bu_
nun için gerekli bireysel, toplumsal, sıyasal ihtiyaç]annl belirleyerck giderilmelerini 5ağlaya
bilmek amaclyla kul|andlğl araçlardlr.
Toplumsal yaşamda ve siyasi düzende, bir€yin maddi-manevj varllğlnl geliştirebilm€sinde 9e_
leklı, değişen ve çeşitlen€n bir€ysel, toplumsal, siyasal ihtiyaçlanndan karşllanmış olanlar Ve-
ya karşılanabjlmeleri için oluşturulmuş ortam ve koşiJllar onun haklandır.
Öz9ürlüklerin Ve haklann dokunulmazllğl: Toplumsal yaşamda Ve siyasal düzende, bireyin
başkalanyla olan jlişkilerind€ t€k başlna ya da başkalanyla birlikte yararlandlğl öz9ürlük er
Ve bu ör9üİliklerin kullanllmasl hiçbir şekild€ v€ hangi n€denl€ olursa olsun slnlrlanamazl en-
gellenemez, kaldırllamaz Veya yok sayılamaz.

8jreyin t€k başlna veya bireylerin birlikte öz9ürlüklerinıve haklar.nl fiilen k!llanlrken gerçek
leştirdikleri somırt eylemler için, bü] eyıemler diğer bir€ylerin öz9ürlüklerini ve haklannl, top
lumsalyaşaml ve siyasaldüzeni fiilen özünden ihlal eder,5lnlrlar, engeller, yok eder nitelikte
açlk ve mevcut bir tehl ke oluşturmadlkça bir yapt rlm öngörülemeu,
Yukarüdaki düzenlemenin uygulamasl ballmlndan, ayn düzenlemenin çerçevesinde Ve düzen_
lemedeki koşıJllara Ve bu maddenin üçüncü bent düzenlemesine ayklrl olmamak üzere, açlk ve
m€vcut tehlikenin oluşmarnı Veya g€rçekleşmesini engellemek amacıyla gerekli önIemler ön
görülebilir. Önlemlerjn uygulanmaslnda da aynl koşullar geçerlidir.

Öz9ürlükl€rin ve haklarln bağlayıclllğı: Ö!9ürlüklere ve haklara ilişkin bu madde düzenl€mesi
bir€yleri, devlet organlannl, ıdare makamlarlnl ve diğer kurum ve kuruluşlarl bağlar.
Y€ni anayasa taslağınl hazlrlayanlaİ, t€mel hak ve özgİrlükleri tek tek sayml§lar (iyimser yo_
rumla, tüketmeden) ve her hak ve öz9ür|ük için "kamu düz€nj/ genel ahlak, genel 5ağllk, baş
kalarlnın hak ve ör9!rlüklerinin |,orunmas., başkalarınln şöhreti V€ya haklarlnln| ölel veya ai_
le hayainln korıJnmasl, milıi govenlik" gerekçesini slnlrlama nedeni olarak göstermjşlerdir.
Ayİıca/ bazl öz9ürlükler kendi maddtsind€ daha ay/lntıll slnlrlanmlş sonra bu sınlİıamanln

ı36