Page 134 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

Bir€y toplumsallaşlrken insan türünd€n gelmenin belirlediği aylrt edici özelljğini, kendi mad
di-man€vi vaİllğlnl bi22at geliştjrebilme yetisini törpülemez; aksin€ biİeyin toplumsallaşmas
bu yetisinin daha da güçlenmesine/ maddi,manevi varllğlnln uçsuz bucakİ2 Ve €ngelsir geliş_
mesine elVerişlj ortaml Ve koşullan sağlaİ. 8]reyin insan türünd€n geldiği jçin sahip olduğu
yetiya slnırlandlran, ora§ından buraslndan parçalayan bir toplum kıJrqusu üzerind€ yapılanmiş
toplum bjçimIendiİme5i "insan onurunu" zedeleyen bır gerçeİliktil. 8ı] nedenle, l, madde
önerimde "insan tüİündc mündemiç onur v€ bı]nda içselleş€n değerler, öı9ürlük toplumsal ya_
şamln temelidir// dedim.2. madde önelim d6, bireylerin yaşadlğlmız anl belilleyen tarihsel_
toplumsal süreçte ait oıdukıan topı]mu, maddi_manevi Varllklaİna yjne yaşadlğlm12 anl bel;r
l€miş tarihs€l_toplı]msal süreçte anlam kazandlran unsurlardan hjçbirini kaybetmeksizin, bun_
larln tamamlnl koİuyarak olu§turduğunu belinmektedir.

2. madde önerime ilişkin olarak şu hususlara değinrek isterim, Öneride vatandaşllk bireyin
oluşturduğu topluma aidiyeti olarak gönerilm€ktedir. Vatandaşllğı tanlmlayan bir madde dü
2enlemesinı şöyle öneİirim: "Türkiye devleti vatanda§llğı ülke slnlİlarl ıçindeki toplüJma (bi
reylerin oluşturdukian toplum, 2, madde ilk cümle) aidiy€ri belirley€n bağdır, kazanllmasl,
kaybedilmesi ve kanltlanması yasayla düz€nlenir." 2, madde .Türkiy€ devleti" diye başlamak-
ta ve ".,.bireylerjn.., kurduklarl demoklatik cumhuriyettir" diye bitmektedir. Yaşadiğlmlz
anl belirleyen tarihs€ltoplumsal süreçte, bireyler de oluşturmuş olsalar toplumsal dü2enin ku,
İulmasl, ışleyişi toplumun devlet dediğimiz siyasi yapllanmarnl, örgütlenm€sıni g€rekli kılal.
(Bir başka süreçte gerekli olmayabilir.) Ancak, öneride devlet bireyden soyutlanmış, bireyin
üstünde ve onun kad€ri ü2eİinde kudreti oIan bir siyasi yapllanma olarak deği|, bileylelin
maddi_manevi varllİlallnl ol!ştırran unsurlardan Vazgeçmeksizifü kurduklan en üst siyasi ör
gütlenmeleri olarak yer allr.
Üçüncü mesele, bireyin maddi manevi vaİllğlnı tarihsel-top|Umsal 5üreçte belirl€nen ihtlyaçla-
İnl gid€rerek geliştirip, kendi kaderini bizzat (kendi qücü, bilgısi, deney birikjmi, becerisi Vb.
temelinde) tayin edebilm€sini onun €g€menliği oIarak kavramsallaştlrlyor olmaml2dll.
Birey toplumsallaşma sürecind€ (ait olduğu toplumu oluştururken ve onun siyasi yaplslnl -dev-
l€ti- kurarked egemenliğini de, tlpk 9ücü gibi toplumsallaştlnİ (toplum egemenlıği{oplum
9ücü) ve siyasallaştlnr (d€vlet egemenliği-kamu gücü).

Bireysel gücİn Ve egemenliğin toplumsallaşnasl ve siyasallaşmaslyla bir€ysel 9üç ile bireys€l
egemenlik kayboimaz; bileyin üzerinde, onun kaderini tayin €d€bilme kudretine meşruiyet sağ-
layan bir başka güç, bir başka egemenlık var olmaz. Toplum egem€nliğinin-gücünün/ devlet
egemenliğinin-kamu gücünün m€şruiyeti bileysel egemenliğin-gücün meşruiyetjdir. Bu neden-
le, toplırrn egemenliği-9ücü, devlet egemenliği-kamır gücü bileysel egem€nliğjn ve gücün yerini
alan, bireyin kendi kaderini tayin edebilmesindeki meşruiy€ti ortadan kaldlran, biİeyin maddi
manevi vanlğlnl bjzzat geliştirebilme yetisine müdahale hakklna sahip bir kudretin meşruıyet
kaynağl olarak tasarlanmamall, yapllandlnlmamalldlr.

Eg€menliğe ili§kin 3. madd€ önerim şöyl€: "Eg€menlik bir€ylerin demokratik sireçlerden ge-
çerek toplumsallaşan ve siyasallaşan €gemEnliğidjl ve devlet organlainln (şimdikı haljyl€ ya-
sama, yürğtme, yar9ü) kuruluş ve iş]eyişindeki meşr!iyeti oluşturur. Hiçbir tekild€ ve koşulda

|32