Page 133 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

Yeni anayasa taslağlnl nvunanlar, getirilen düzenlemeleİin "Devlet birey için vardlr/'anlaylyy-
la kaiem€ allndlğlnl iıeİi sürmektedirler, Birey mı d€vl€t için vardlr, yoksa devlet mi birey için?
soru böyle soruldıJğunda tartşrnada sanlrlm özneler yer değiştjrirken öz aynl kalmaktadır: Bir
yanda devlet (nasll kurulmuş, kimler kıJrmuşlar, hangi amaçla kurmuşlar, bunlar belli değil) öte
yanda birey; aralanndaki ilişkiyi, yani karşılıkll hak ve görevlerı belirleyeceğjzI Bir randa bi-
reyden soyutlanmiş lopaİıllmlş kavramlarla donanlp kurumsallaşmlş; sanki bireyin dlşında bir
yerlerde hep Vaİdl, hep Vaİ olacak diye slnulan; iktidar, kü.]dret,9ü§,güvenlik, egemenlik gibi
kavramlaın 9izemande bıreyi çerçeveleyip gücü altlna almlş onun öıel olsun, toplumsal olsun
tüm yaşamlnl düıenleyen; "manevi" de olsa kişiliğe sahip üstün bir varllk ve öte yanda varllğlnl
koruyab;lmek, sürdilebilmek/ geliştir€bilmek için'\egemenlik, iktidar, kudret, güç sahibinden'/
haklar talep ed€n ve kendin€ biçiıen görevle.i tabullenen blr canll varlıkI jşte siıe devlet ve b;
rey siu ce, hangisi diğ€ri için Vaİdlr derseniz alalanndaki ilişkiyi belirleyen ö2 değişir?
Ben, yine önce dnereceğim/ sonra açlklayacağım.

2. madd€ önerim şöyle: "Türkjye devleti, vatandaşlık bağl ]l€ bağll oldıJklan ülke slnlrlarl
içindeki toplumıJ olı]şturan her renkten/ etn'k kökenden, cinsiyetten bjreylerin egenenliklerini,
dll, felsefidüşünce, din, mezhep, inanç, Vicdan !e kanaat, bedens€l, zihinsel, cinsel Ve benzeri
farkllllklannl koruyarak, birlikte hlzüJr ve banş içinde, özgürce yaşamak amaclyla kurduklan
demokratik cunhuriyetti r."
Bir€y, kendini diğer bireylerden ayln eden kirni ortak, kimi sadece kendisine öz9ü maddi ve
manev] unsurlalla somutluk kazanlr. Birey somuttı]r, ancak varllğlnl tek başlna sürdürmer,
başka bireylerle şu ya da bu düzeyde değışik ilişkiler kurar; klsacasl, birey diğer bireyl€rl€ kur
duğu ilişİiler yumağlnda topllJmsallaşır, vaİllğl bireylerin toplı]m5allaşmaslyla oluşan toplıJmda
anlam kazanır. Akla şu 50rular geliyor: 8irey ioplı]msal]aş rken rrİaddi_manevi Varllğınü oluştu,
ran Ve b€lirleyen unsurlardan kl§men de olsa Vazgeçmek, feragat €tmek durumü]nda mldlİ? Bi_
rey toplumsallaşlrken örneğin kendi 9ücü, örneğin kendi özerkliği, örneğin kendi eq€menliği ye_
r.ı€ toplumsa. 9üç, toplumsaı egemenlik mi ikame eder? Öyle ise, bu toplumsal 9i;ç ya da top
lumsal €g€m€nlik nasll ve kimler tarallndan, hangi amaqla ve hangi araçlarla kullanlllr?
sorularl, değişik bilim dallarlndaki sayl5ız aİaştlrma, inceleme, düşünce ve görüşlerd€kı çö_
züml€melere, kurgulara, önermelere, karşlilkll eleştirilere {konıJşma süresi elvermediğj için)
değinmeksiıin, konuyla slnlrll olmak üzere, kefıdi görüşümü özetleyerek yanltlayacağlm,

8ireyin toplumsal Varllk olmasl qerçekliktir; bu gerçeklıği 2ihinselfaaliyetle, toplumsal ilişki_
lerin oluşumUna, işleyişine, öİ9ı]tlenmesine, düzenleyici kurallannln ön9öİü|mesine, yönetjl_
mesine, açlklanmasına otı]rtmak ise kendi bütünlüğü içinde öncelikle düşüns€I bir kurgudur,
tarihs.l{oplumsal süİeçte şekillenen bir topium kurgusudur. Gerçeklikten kaıklllr, geİçeklik
temelind€ bir kurg, önqörülür ve bu kuİgu uygulandlğlnda biz o an var olanl, yanı tarihs€l-
toplumsal sürecin belli blr anınl başka biİ düzeyde gerçekl]k olarak yaşanz. Artlk toplumsal
varlık olmamlzı bu gerçeklik belirl€r hale gelir. Kurgu değişirse, yaşadlğlmlz toplumsal ger_
ç.ıljk de deği9iİ. Kuşkusuz "benim görüşüm" dediğim de bir kurgudur, bir toplum kurgusu_
dur; uygulanlrsa yaşadığlmız toplumsal gerçekljk yaşanmasl 9erektiğine ınandığlm bir başka
toplumsal 9erçeıliğe dönülebilir umudundaylm.