Page 121 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

Üçüncü sorum şu: Anayasanln hazırlanmaslnda baz| ana paİadigmalar gereklidir. 0rn€ğjn ko-
lektif haklar olmadan hazlllanacak bir anayasa nasıl b]r anayasa olabilil? Y€ni anayasa tas-
lağünl hazlrlayan akademisyen arkadarar bireysel haklaİln genişletilmesinden bahsedjyorlar;
yani Kürtler Küftçe kon!şabilecek. Peki, y€ni anayasaya göle, yeni bir anayasada Kürtler
Kürtçe eğjtim öğietim yapamayacaklar ml? Ya da siya§i katlllmlannl kendi kurumlanyla,
kendi siyasal partileriyle g€rçekl€§tiremeyecekleİ mi? Bu kolektif haklarl, doğal haklarl 9ö-
zetmeyen bir felsefe, toplumun gerçeklerine/ çoğulcuıuğuna, çokkültürlülüğüne, çokdinliliğine
nasll cevap verebiliİ?

ır.ü., zİitriit (H.İ r! öı!ür|iikl.r P.İıiri 6.ıt.l 8ark n Y..d|rlcrl)

Benim ü7erind€ duracağlm konu çokkültürlülük ve soracağlm soru da sayln Üstel'e olacak.
say n Üstel Kanada V€ Avustralya 6rn€ğini verdi. Biz her iki devletin de f€deraI devlet olduğu-
n0, lederal anayasalarla yönetildiğini biliyorul zanned€.§€m say,n astel, Qüebect olaylnda,
milliyetçjlerin özerklik istemi doğrüJltusunda mücadele ettiğini beyan etti. Acaba ben yanllş ml
öğrendim? Quebeck federe bir devlettir; ancak Quebeck milliyetçilerinin bağlmslzllk jstrmi
olabilir,
Avrırpa'dan da örnek verllilken, gönül isterdi ki, Belçika anayasaslndan, Flansa'daki geli§me,
lerd.n bahs€dilmiş olsaydl. in9iltere'den bahs.dildi, ama zanneders€m Galle'in, irlandaılla,
nn, Britanya Adasl'nln 5orunlaına hiç değinilm€di, Ö2ellikle Klta Avrupa'slndan, Almanya ve
Hollanda'dan bahsedildi, Almanya ve Hollanda'dan bahsederken şunu anladlm sayln lJ§tel'in
konuşmaslndan, bağlşlaİnlaİ beni, Özellikle Hollanda Ve Almanya'da sanki bu insanlann ki,

milerj ekmek davasl uğruna qialip çallşmlş, orada kalmlş, artlk Tı]rkiye'ye de gelmesi 9erekmi,
yor; kimileriys€ siyasi nedenlerle muhacir olmı]ş, gitmiş. Buradaki kültür larklllık v€ya çatlş-
mas,yla, ulus farklıllğl olan, değişik halklardan meydana 9elen diğer ülkeler araslnda büyük
farkllllklar vardlr. Çünkü Almanya'ya giden muhacirlerin bir toprağı yoktur Almanya'da, 8u
jnsanlar 9itmişler, sadece çaIlşnak v€yahut da totaliter rejimlerd€n canınl kurtarmak için 5ü-
ğlnmlşlar, orada duruyorlar. ikincjsi, orada "sen Kürtsün, sen Türksün, sen Yuqosıavsın, sen
Afrikalınn" anlamlnda bjr ş€y duymuyorlar; sadece deniyor ki "si2 kendi kültürleriniri devam
ettirin Jünkü okullarda onIann k€ndi kültürlerini öğretiyorlal, eğitimini v€İiyoİlar- ama en
azlndan sizin de bizjm dilimizi öğrcnmeniı gerekir," B€n bunun demokratik olmadlğlnltespit
edemiyorum; bu alanda uzman değilim; bunu bilim adamlarlna bıraklyorum, 8i,im kaışl kar,

şlya olduğumuz sorun değişik bir sorundurj çünkü "Vatandaş Türkçe İonu§" gibi bir cİmle
sarf ediliyor. Karadeniz'de bir yere 9itmiştim, bir olay kar§lsında sinirl€ndim, biİ adam gelip
bana "Kusura bakma, o Kürttül" dedi, ben d€ döndüm, "Kusura çok baklyorum, çünkü ben de
Kürdüm" dedim,
oevl.t Denetim Elemanlarl Derneği'nin verdiğı bir yemekte, Avrupa Parlamentosu'nun eski
bir üyesi, Lahey insan Haklan Mahkem€si üyesi bir isveçliyle bir aradaydlk- Dönemin ba§kanl
olan Enerji ve Tabii Kaynaklar sakanllğl müfettişi "Ben Tİrküm, burada başmüfettişim,
Mahzar zümrüt de Kürttür, o da Çall§ma 8akanllğl'nda başmüfettiştir, aynl dernek içerisin,
deyiz" dedi. isveçli parlament€rin 50rduğu 5oru çok il9in§ti: "Hangi kimlikle başmüfettiş ol-
du?" Biz bunlan 9öz önüne almak zorundaylz.