Page 125 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

ama s€(ilen de bir ştydir/ yani i§ine doğduğıJnuı her kimliği s.çmezsiniı ya da başka kimlikleİi
de eklersiniz onun yanına. ikincisi, bir kimliği seçmek kadar seçmemek de bir haktlÇ dolaylsıyla
ben kimlikle ilqili haklann sonuçta bireylere verildiği için kolektif de kı]llanllan, ama kolektif
olmayan haklar olmasl geİektiğini düşünüyorum; çünkü kolektif hak olarak Verirseniı bunlarln
o topluluğa ait bi.eyler üzerinde bir baskl aracl haline gelm€si ihtimalini kuwetlendiri6ini2,

8iı kııdımal

Özellikla anayasanln 66. maddesindeka tanlmdan çok rahat5lz olan baıl arkadaşlarlmlz, Tür
kiy€'de Kürtlerin -isimlerinin de beljrtilmesi 5ur€tiyle- bir etnik mensubiyet olarak anayasa
içind€ kuwetli bir biçimde vurgulanmasl gerektiğini savunıJrken Türklük kavramlnln anaya§a-
da şu andaki mevcut haliyle vurgulanmaslndan rahatsız oluyoİlar, 8en şunu öğrenmek istiyo-
rum: Özellikle günümüzde ulaşllan anayasal sistemler açlslndan/ h€rhangi bir €tnik aidiyetin
a.ayasa jçinde vurgulanmasl, belirtilmesi 5ağllkll mldlr] değil midir? Türkiye özelind€ değer,
lendirdiğimizd€ doğabilec€k olü]msuı sonuçlar neler olabilir? si§tem açıslndan bjl saklnca val
mıdlr?

ıii.aut Yağan
Türkiy€'nin tarihsel, toplumsal geİçekliğine baktlğlmlzda bugün bunu zorlayan bir dıJrumun
vaİolup olnadlğl sorusuna ben menfi cevap vermek istiyorum. Belçika, Avustralya 9ibi örnek-
ler üzerinden korıuşurken, bu ülkelerin farkll deneyiml€İe sahip olduklarlnl teslim ediyoİuz,
Mevcut deneyimler üzerinden baktlğlmlzda mltlaka bjr referans arlyorsak kendimize -belki
d. a.amamak gerek- biraz ispanya'dan söz edebiliriz. Belçika'daki türden bir bölünmnşlük,
bir entegrasyon d!rumu bUrada mevzubahis değildir; dolaylslyla buranln sosyolojisi bir fede-
rasyonu 2orlamamaktadlr. Ama Türklerle (ürtl€r yirmi yll daha çatlşacak ml? Benc€ anaya,
sanın etnisite vurgusıJndan mümkün olduğunca aİlndlrılmasl gerekir; ancak bunun mutlak bi,
çimde t€c€rilmesinin imkanslz olduğunu da hep berab€r teslim €ttik. Her anayasa bir biçimde
bir kültürel kimliğe referans verir. Bunu mümkün oldı]ğunca anlatmaktır €sas olan,
Anaya5a ya da yasalar taraflndan/ kürtler için resmi dil] bilmekten öte bir asimilasyonun da-
yatlnamai gerektiğini düşünİyoİun. Bı] kadarllk biİ asimilasyon, yani Kürt yurtta§lann
Tİrkçe'yi bilme sorumluluğunun olmasl bence kabul edilebilir bir durumdur; ıira her siyasi
dulum eninde sonunala bir güce dayanlr; gücün slflrlandlğl bir siyasetı tahayyül edameyi2, Bu
qOç, birilerinin ordu sahibi, tank sahibi olmasından da ıaynaklanabilir, b;rilerinin nüfusunun
daha fazla olmaslndan da. oolaylslyla kimliklerin mutlak olarak birbirine ۤit, yan yana dizjl,
diği bir siyasal durum tahayyül edilemez. Ana kimlikle bir miktar entegre olmayl kabul eden
bir tan, benim açlmdan fürkiye'njn so§yolojisine daha uygun görünmekt€dlr,

ıir ıallllmc|
sayln Füsun Üstel çoİkültİrlülükten s62 etti Ve soru,cevap klsmlnda konuya daha da aç]kllk
getirdi. Hepimir bunun maylnll bir alan olduğunun farklndayl2, H€rkes farkll ş.yler tarif edi-
yor. zaten çokkültürlülük kavraml eşliğinde geli§tirdiğinir el€§tiriler faİkll tarihlerde, fafkll