Page 123 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

birtaklm 5özleşmel€r vardlr v€ mültecileİ yasal yollarIa ülkeye girdikten sonra buna göre sta,
tüleri belirienir; Türkiye'nin bu konuda bir çekincesi vardır. Bu kişiler uluslararasl sözleşm€-
lerle statüleri belirlenene kadar esaslnda devl€tin korumasü altlndadlrlar; yani bainma ve
sağllk qibi haklardan yaraİlanmalan gerekir. Yasa dlşü yollardan 9irdikleri zaman ise, eğer
yakalanlrlarsa yine ilgili söz|eşmenin hİkümleri geİeğince bjr yerd€ tutulurlar. Verjlen ömek
çerçev.sinde, bu da Türkiye hukuku açlslndan yar9ılanabilir bir durırmdıJr.
söylemek lstediğim şudul özetle: Vatandaşllk haklan esas olarak seçme ve seçilme, parti kuİma
ve (amu hizmetind€n yaraİlanma hakkldlr, Mülteciler 9irdikleri devletin yuİttaşl olmadlklan
için bu haklardan yarananama2lar; ancak diğ€r sosyal hak|ar baklmtndan yasal bir slatüde ol-
rnalarl gelekir; yasal statüden kant da yuntaş olarak değıl, mülteci o]arak kabul edjlmelelidir.
Bu koşulların yerine getirilm€mesi bir pratik soİun olarak, bir siyaset solunu olarak tartışlla-
bilir; ancak mevzuatta ayklİı bjr kural olduğijnu zannetmiyorum.

8ir ıaı{lına|

Ben Mesut Bey'in sözünü ettiği yurttaşllk, Vatandaşllk çemberlerine katlllyorun; yani en iç
ç€mberde sünni Türk, onun etraflnda I\rüslüman diğer unsuİlar ve en sonı]nda da gayrimüs-
limlerin yer aidlğl doğrudur; fakat o iç çemberde olmak, sünni Türk olmak da yetmiyor. Eğer
sürni Mü5lüman olmak Veya Türk olmak yetseydi, herhalde bugün bir başörtü sorıJnurnuı ol-
mayacaktı, Geçenlerde sayln cumhurbaşkanlnln bjr resepsiyonu oldu, çok hakll olaİak aılnllk
liderler] sayln Bartalomeo ve Eİmeni Patr]ği sayln lVı]tafyan resepsiyonda bıJlundular. Lo-
zan'dan doğan haklan doğlultusunda orada olmalaİ gerekirdi. Bir an için şöyle düşündüm:
Acaba bir Nakşibendi şeyhi sanğlyla beİaber orada yer alsaydl ne olıjrdu? Geçmiş dönemde
zaten böyle bir ,ey yaşandl; Necmettin Erbakan bir iftar yemeğine sanklllan davet etti diye
klzllca klyamet koptu, Türkiye'de galjba esas olan rejimin Alevi5iyahut sünnisi olmaktlr, reji-
me yakln durmaktlr, Pek çok Alevi dedesini biliyorum, rejime yakln olduklarl için gayet rahal
tlrlaİ. Temeld€ kon!şulanlan kabul €tm€kle beraber, sünni Türk olmanln yetmediğini söyle-
melü istiyorum. Bu yetseydi zaten cumhurbaşkanlnln eşin'n türbanll olmasl nedeniyla bu kadar
kriz de yaşanmazdı. Diğer söylediklerinizin tümüne katlllyorum.

erut yağan
Çizdiğim dairelerin içerisindeki yapl homojen değildir; içeride farkll unsuİlar vardlr. Gayrioüs,
limlikt€n başlarsak, Yahudilerin durumu Ermenilerinki gibi değildjr ya da sürüni Mİslümanlar
dairesinde 8oşnaklarla Kİrtlerin statüsİ farklldlr. Osmanll'da ünbi olunan miras hukuku veya
medeni hukukun sünnil6ri bir örnekleştirdjği, bir etnik 9rup haline getirdiği düşünülür; beıki büJ
çok yan]lş değildir. Yan] biz her sünniyi örneğin Türklük dairesi içjnde düşünmüyoruz.

Bi. k.tlhilcl

Benim sorum Füsun Üstel'e. çokkültürlülük AVİupa'da anlk bir ideoloji halin€ geldl ve adlna
da "çokkültürcülük ideoloiisi" dendi. Tabij bu ideolojinin b€llibazl prensip, usulya da ilkeleri
var. Çokkültürcülük ideolojisi kültürleri k€ndi çlerinde bijtün5€' ve değişmeyen yapılar olarak