Page 116 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

Bugün d€mokrasi fikİinin lartlşllman, onun yerine farkll bir fikirler ve uygulamalar man.!-
maai önermek için değil, demokİasinin daha ]şlevsel/ daha tatmin edici boyutlara ulaştlnlmas]
amacıyla yapılmaktadll, Bü] eleştiri elbette yİzeysel ve ekiektjk bir mahiy€tt€ d€ğjl, daha de,
rin bir sorgulama yönünde olmalldlr. oemokrasi teoİısi insanllk tarihi boyunca farkll şa4lar
dahilinde çağa uyguür bilimler alarak, doğruluğunu ve yaşanlIabilir olma özelliğini kanütlamlı
tlr, H€men btlirtilm€si gereken nokta da bu manada karşlmlza çlkmaktadlr; yani demokrasi
t€oİisi tamamlanmlş bir durum olmanln ötesinde halen devam eden süİeçtir. Bu saptana, bir
ülkenin demokrasi için uyqun olduğu yönündeki iddialann g€çersiz klllndığl, tersine ülkeler;n
demokİasi yoluyla 96lişim€ uygun bir hale 9eldiğı önermesini temellendilir.

Halkln siyasal iktidar üıerinde belirleyici etkisi oIduğu fikrini temele alan demokrasi, daha
geniş manada yurttaşların kendilerini etk;ley€n tüm karaİlarün allnmaslna etkin olarak çeşjtli
ş€killerde katllmalannı Ve bu katılümln tüm sektörierinde oldukça yüksek bir ademi merke2i
yetçilik aracıllğlyla geİçekleşmesi gerektiğini kabul eder. Demokrasinin y€relyönetimlere da-
yanmasl tam da bu noktada ele alınmalldlr; çünkü meİkezi iktidar bağlamlnda seçim dönefi
leri d]şlnda bir etkinliği kalmayan yurttaşlar ancak yerel yönetimle. vasltaslyla kendilerini ya-
şatabilirler. 8u olgu aynl zamanda yerPl yönetimlerin ''demokrasi okulu'' olduğunu kabul
eder, Demokİasinin en büyük özeıliği, yerel alanlarda ihtıyaçlannln kaGllanmasl 9ürecinde
halka bizzat "özn€ olma'' işlevinjn yüklenmesi noktaslndadır. Yer€l yönetimler jle demokrası
ilişkilerinde gözden kaçınlmamasl gereken en önemli ıJnsul, yerel kültüllerdir,

Kültür, içinde yaşayan insanlaİa anlamll gelen bir değerler ve tercihler kümesi, bir yaşam mo_
deli sunan bir çeİçeve olaİak ele ailnlrsa, yercl demokİasinjn İültürle uyunlu olmasl biİ zo_
runlu]uk olarak ortaya çıkmaktır. Normatif ilkeler, değerler V€ idealler bütünü olaİak kültür
tim unsurlarınl d€mok/asi içeİisinde yaşatabildiği ölçüd€ uygun bar durum ortaya
çlkar.
Ulus d€vletlerin oluşması sürecinde tüm kiltüİl€rın benz€İ doğaya sahip olduğunı]n kabul edi!
mesi, homojen toplumlann var olduğu yanll9lslnl ortaya
çlkartaİaı, bütün |çerisinde yel alan
öteki kültüİıerin reddedilmesini doğurmuştur, otorit€r Ve totalit€İ yönetimler tam da bu yanül_
gıdan ilham aldlklaİı içın ortaya
çl*mışlardlr. Ancak bugün melkezi otorite kaİşlslnda yerelin
özelliği savunulmaya başlanalak, homojenlik karşlslnda heteroj€nlik savunulmaya başlanml§-
tr. Yerel kültürlerden beslen€n belediyecilik merkezi iktidardan daha demokratık biı muhte
vaya sahiptir. Bu bağlamda değinilmesi gerek€n çokkültürlülİk, .'farklllıklaİ zemininde bir_
lik'/ ilkesine dayanarak üç ana pleİsibi öne çlkanr:
t. insanlar kültüİlerınden bağlmslı bir biçimde düşünül€mez; çünkü bircyler çevleleri ile etki_
leşim sürecinde beljrli anlam, değer ve sembo ler temelınde vaİ oluİlar.

2. Farkllllk hata değildir; dolay9yla her kültor'.eşsiu '' ve ''değelli''dir.
]. H€r kültİr asllnda çoğıJlcu yaplnln bir parçaslna tekabül ederck, ötekini dışlamayan bir de_
mokrasi anlayıına katklda bulunabil jr.

T€k tip homojen kültürlerin ak5ine çokkültürlülük farkllllklarln kabulüne ve desteklanmesjne
dayanlr. 8u da zengin bir açılüma imkan tanlyarak, yuntaş merkezli demokrasiyi daha anlam_
ll kllar; çünkü sadece merkezi siyasal sistemde demokratjk açlllnlar yapmaya çallşmak, kül

ıı4