Page 115 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

hayır. Çünkü, görünen odur ki, 1961 Anayasasl'nln Türklüğü gösteren maddesi kararslzllktan
kDrtanlmlş olmakla birlikte, Türklük kategorısine dair gen€l kararslzllk 1961 V€ l982 anaya_
salannda tümüyle a$lmlş d€ğjldir, l96l Anayasa§ı'nln 54. ve l982 Anayasasl'nın 66. mad_
deleİinde Türklİk ve vatandaşllİ özdeş kıllnmlş olmakla binikte, bu ikisi arasındaki açlyl mu_
hafaza ede. bir ruh her i\; anayasayl da koşullandlrmaya devam etmişiir.

Devleti ve vatanda§ı tanımlarken kullanllan terminolojid€ki "kararslzllklar", Türklük V€ va-
tandaşlük araslndaki mesafenin her iki anayasada da muhafaza €djldiğjni göstermektedir. Bir-
kaç örnek vermek gerekirse, 196ı Anayasasl'nln ilk maddesidevletiTürkiy€ devleti ve Türki-
ye cılmhuriyeti olarak tanlmlarken, başka pek çok madde Tülk devleti leriminı kullanmakta-
dlr. Keza, yurtta§ln hak Ve yükümlülüklerini tanlmlayan maddel€rin p€k çoğu "h€rkes" ya da
"vağndaşlar" ibaresini kullanlİken, kamu hi.metine girme Ve milletvekıli seçilm€ haklarlnl
düzenleyen maddeler bir anda "her Türk" ibar€sini kullanmaya başlamaktadlr. 1982 Anaya-
sasl da benzeriteİminolojik tutarslzllklardan muaf değildir. Bu anayasanln da bjrçok maddesi
"herkes" ]baresinj kullanırken, kımi maddelerde "Vatandaşlar" (madde 59 Ve 62), başka
maddelerde ise "h€r Türk" (madde 70 ve 72) ibaresi kullanllmaktadlr,
Tüm bu örnekler, Tüİklüğüfl tarifine dair kararslu bir ruhun hem 196ı hem de ı982 anayasa
maddeleİi araslnda qezinmeye devam ettiğini gösterm€ktedir.oolaylnyla, hem aynmclllğln
hem asimilasyonun hukuki r€feranslan klsm€n de olsa ytrjnde durmaktadür, Nitekim, 88,
maddeyle jn§a edilen bu anlayış sebebiyledir kı, Yargltay ı971, ı974 Ve l975 ylllarlnda ülke-
nin 9ayrimİslim yurtlaşlanna atfen Türk olmayanlaİ ya da yabancllar gibi ibareleri kullana,
bilmiştir.17

Bugün günümürün büyüİ soİusu şudur: Ülkede kayda değer bir nüfus ofuşturan Ve Türklük n,
nlrlarl içerisinde girmemeye kararlı görünen bir kl5lm I\rüslüman da (Kürtler) bir zamanlar
gayr mü5limlerin algılanmış olduğu qibi, Kanuni Esasi Türkü ya da sözde vatanda§ olarak al-

gllanaaak mıdlr?

Abüdl.h 0.nirb.ş
Çokdt|lilik tığlnd. B.l.dir.cili} t. Y.İ.l Yö..tlml.r

D.n.k ..i t. Çokkültüİlİlaİ
Yaşadığlmlz tarihsel kesit itibariyls toplumsal ya9mln v€ düşünce biçimleİinin köklü bir deği,

§im geçirmekte olduğu konusunda yaygln bir konsensüs bulunmaktadlr, 18, yüzylldan itibaren
geliş€n modernite pİojesi değerler skalannln tümİ çerçevesinde sorgulanmakta, aydlnlanma
fel§€f€sjnden klasik pozitivist anlaylşa d€ğin p€k çok unsuru eleştiriye tabj tutulmaktadır,
Franslz Devrimi ile s€mbolleşen ulu5 devletleri dünyasl, insanllğün realit€si karşlsında sınlrla-
rınl kayb€d€rken, sanayi toplumundan "bitgi toplumu"na geçildiği lsraİla vurgulanmakü, bu
yapl bu denli köklü değişjmlel silsilesi çerç€vesinde yeniden ortaya çlkmaktadlr, Zira demok_
rasi, toplumsal gerçekliğin sjyasal alana yansımaslnl realite bağlamlnda en uygun şartlarda
5ağlayan sistem olduğunu kanltlamlştlr,

ı7 0.n, re. s. r0o,ro4,
rr3