Page 112 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

adetlarimiza lygun düyneyen veya kamuoyunu inciten ad|ar'' konulamazd|.7 Bu yasa 15 Tlm
muz 2003'de kabul €dilen 4928 5aılı kanunla değiştirildj ve konacaı isimleİde ||ahlak kuraı_
lanna uygunluk ve kamuoyunu incit nemekl/
aranlr oldu.s Keza, y€r adlarl Ve köy ad_
larınln Tüİkleştarilmesini de aynl faslidan saymaİ çıı<arııan iı iaaıesi
'anlarl gerekir, 1949 ylllnda
Kanunu, y.r ad|annln değjşti/ilmesi yetkisi4i i§lyeri Balanllğ,'na verdi,Ş ;U y€tkinin cöm€r
bir biçimd€ kullanıldlğl maIum.10

ŞimdL ayrlmcl Ve asimilasyonist yurttaşllk pratiklerinin bir aradallğl, yukanda bahsettiğim
ilk asimatrıden bağımr2 olmayan, ancak ikinci bir asim€tri ıuruınunun mevcuaiyetirıe işaret
etmektedir. 8ir İlslm yurttaşln t€mel birtakim haklarl ihlal edilirken, başka bir vrrtt"ş
lasyona Ve asimilasyon İzerind€n birinci 5lnl' yürttaşllğa "rı.l_
davet edilmiştiİ.
kestiımedcn söylemeı ger€kirse, bu asimetrik durum, cumhuriyetin sabit bir Türklük fikrine
sahip olmamaslyla ilgilidir. Tİİklük, cumhuriyet naza.nda, Türk o|mayanlara eşiamanll ola
rak hem açlk hem de kapall bir statü oldu. Diğer bır deyişle, Türklİk, olunabilj;bjr hal old!,
ancak herkesjn olabildjği bir hal de değil.

Esaslnda aumhurıyetin ılk ylllannda takip edilen nüfus mübadelesi poiitikalalı bu ikili mant -
ğl, Türklüğün h€m olunabiıir bil hal olduğun! ama hem de h€rkesin bı] olma işini gerçekleşti_
remeyeceğini, dahasl kimlerin Türk olamayacağ nl açlkça 9özl€r önüne sermekieydi.

8ilindjği üzera, Kurtuluş savaşl'nl takiben Yunanistan'la ım2alanan nüf!§ mübadelesi anlaş
masl uyarlnca, İürkçe konı]şan ortodoks Hüristiyanlar ülkeyı terk etmek zorunda kalırken,
Balkanlar'da yaşayan Türıçe konuşmayan Müslümanlar ülkeye kabul edilmişti. Bu auruından
da anlaşllacağl üzere, (en azlndan konuşıJlan dil itibarlyld Tnrk o|mayan ve ıırııye'ae yaş_
mayan kini unsurlar Türkiye'ye ve Tüİklİğe kabul edılirken, rt*iye'ae yaşyan ve oaıaı
Türkç€ konı§an kimi Türk olmayanlarsa Ti]rkiye'yi t€rk etmek zorunaa ıalmışır. au dırum
bir kez daha g6stermektedjr İi, Tüİklük Türk olmayanlara açlktlr, ancak bğtüniürİ oı."r"n_
lara d.ğil. Türkçe konuşmayan Müslİmanlar ülkeye ve Türklüğe kabul edilirken, Türkçe ko
nuşmakla birlikte Müsliman olmayan kımi unsuaaİ]n Türklüğe kabul ediıneyişi açrkç;
şunu
göst.rmektediİ: Müslüman olmak Türk olabilmenin anahtar unsuruyken, ııısıtman oıma,
mak da Türk olabilmenin önündeki l\doğal/' bir engel oiageldi.

Türklüğün Türk olmayanlara bı] eşzamanll açıklik ve kapallllğl bizzat cumh!riyetın anayasala_
nnca tarif edildi. M€sela, 1924 Anayasasl'nln 88. maddesi
şöyleydi: '.Türkiye aha|ısjne din ve
lrk farkl olmakn2ln vatandaşlık itibaİlyla Türk ıtlak olıJnur (denir)."rl 8s. madde iIk baıı§ta
jzlenimi
şı] verjr: Türklük, Müslı]nan ya da Türk olsun olmasın, memleket ahalisanin tümü;e
açık biı statüydü. oysa 88. maddenin yakln bir okumasl bu kadaı aceleci olmamak gerektiğine

3 hltpr^ffihuluki.n.Uİanur?
9 hlip:/^@.hukuk..vkiur2
ı0 D.ğtll.ny.radlar(inbkı.'tTii|ıiy.MijlkildarBöün.ri|3.|.diy...Xöyı.l,Tciçişl.riBakanğjlbl|da.riGr.I
Müdurlüğiii G.n.l Vay n'{dj 403i s.i ıIl,say/ a,
1ı Kli v. GğıObOlk, .9., s.ı]3.