Page 111 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

laİ, araslnda gösteren bu kanun ı965 yllına kadar yüriirlükte kaldl. Bu tarihte çlkanlan ve
halen yürürlükt€ bUlunan 657 sayüll Memurin Kanunı]'yla birlikte, devl€t nemı]ru olabilmek
için Türk vatandaşl olmak y€terlı oldu, Ancak biliyorüı ki, bugün dahi bürokrasinin üst kade-
melerinde tek bir qayrimüslim yurttaş yoktur. Gayrimüslim yurttaşlarca kurulan Vaklflann
n^ülklerjne el konı]lmasl ya da varllk vergisi gibi uygulamalar da bahsettiğim türden pratjkle-
rin çok bilinen örnekleri oldu.3 Neticede,gayrimüslim yurttaşlann grup haklanna sahip ol
mak "ayncalığlnün" karşlllğltemel bir klsüm haklarlnrn ihlali oldu,
Grup haklanndan mahrum kalan sünni ya da Türk olmayan yurttaşlarsa sünni,Türklük kültü,
r.l dairesine 9irdikl€İinde ya da 9irmey€ niyetli olduklannl belintiklerinde, istisnai durumlar
hariç, sünni-Türk yırrttaşların tecrübe ettikleri haklann hepsine sahip oldulaİ. Beri yandan,
sünni ya da Türk olmayan yuntaşlarln sünni,Tülk yuntaşlann t€crübe ettikl€ri haklann hep-
s ne sahip olabilmelerinin d€ bir bedeli oldui Sünni-Türklük kültürel dairesine girmek ya da
daha bilinen bjr terimle ifade edersek: asımilasyon.
Dolayl9yla, cumhuriyetin yurttaşllk pratikleri gayrimüdim yıJıltaşlara yönelik olarak ayrlmcl,
Mü5lim yurttaşlara yönelik olarak da asimilasyonist oldu. Asimılasyonist yuntaşllk pratikl€ri,
nin en bilıneni zorunlu iskandl. cumhuriyetin ilk on beş ylllnda slkllkla uygulanan zorunlu is,
kanln en kapsamllslna ı934 ylllnda teşebbİs edildi. Bü yll çıkanlan 251o saylll iskan Kanu-
nu'nun hed€fi, Anadolu'nun demografik kompozisyonunun etnik mü|ahazalar uyaİünca y€niden
düzenlenmesi ve Türk olmayan unsurlann ikil; bir operasyon vasMslyla Türkl€ıirilmesiydi,
Türkl€ştirme, ya Türk olmayanlann Türk bölgel€line yerleştirilmesi ya da Türkıerin Türk ol
mayan böl9€lere yerleştirilmesi yoluyla gerqekleştir]lecekti-a

1980'lerin sonı]na doğru başlaylp 90'larda hlz kazanan köy boşaltma vasltaslyla uygulanan
yerindan etme siyas€tini, ıorunlu iskan işinin biİ biçlmi olarak görmek 9erek. Nüfü]s Etüdle,
ri'nın yaklnda yaylmladığl bil lapora göre,5 80'lerin sonundan bugüne bir,İilyonun üz€rinde
yüfttaş yerinden edildi, zorı]nlu iskan ya da yerinde etmenjn uıun vaded€ yarattlğl sonuç asi,
milasyonken, klsa vaded€ temel bir k15ım haklaİn ihlalj oldıJ, Açlktlr kj, yeİinden etmeye ma-
ruz ka|an yudtaşlann en aılndan mülkiyet haklan ihlal edilmjştir.

Türkleştirmenin başka bir aracl hiç şüphesjz Türkçe'den başka dillerde eğitim ve yayün yapma-
nln dahasl kimı durumlarda konuşmanln bile yasaklanması oldu. N]teklm buqün de, mevcut
anayasanln 42. maddesi Türk vatandaşlanna Türkçe'den başka bir dilin anadil olaİak öğİetil-
mesini ya5aklamaktadlr.6
Ke.a, 1972 ylllnda çlka lan 1587 saylll Nüfus Kanunu'nun 16. maddesi de Türkleştirmeyi
hedefliyordu. Kanüna göre, doğan çocuklara "milli kültürümüue, ahlak kurallanna örf ve

Bu iüd.. aynm., uyqu].nala/a dair 9.El bir fnl,rd için blz, Balkn o,an l2ooa)] İğ/kiy.'d. Az nhklar, I1,{rlm Y,y,
lr|..b!l.Ayl.ıbkz.M.çağatyok!b^l2oo1l:f.kPadiD6nnind.A,,nrrPol/l/ial.4i5lanbuB]9iÜiiv.6itirY,yın,

irka. Kı.unu içinbk,. inıilB.rit|l\l97ar: Kadü.in M.cn!.ıi5kİn, (od.lY.y i.vi,liunbul,
N.c.tt 9. oniv.6il6i lıüful Etğn.li EdsliüriJ \2006| fu*ir. Göç a f.ind.. ahu, ütnfus Araşıüda,ü, A^'rl,,

suü KiliaA. Ş.nfcözüuyuk (2 ooo|. fr* Arra§ u.li.l..i,I n*],. i! 8.nl.! Va, n,, Ankara,5,276,