Page 306 - 2018-2021 Çalışma Raporu

Belediye başkanı veya başkan vekili belediye meclis üyeleri arasından ve gizli oyla
seçilir. İlk iki oylamada üye tam sayısının üçte iki ve üçüncü oylamada üye tam sayısı-
nın salt çoğunluğu aranır. Üçüncü oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamada
en çok oy alan iki aday için dördüncü oylama yapılır. Dördüncü oylamada en fazla oy
alan üye, belediye başkanı veya başkan vekili seçilmiş olur. Oyların eşitliği durumunda
kur’a çekilir. Birinci fıkranın (b) bendi uyarınca başkan vekili seçildikten sonra beledi-
ye başkanlığının (a) bendinde belirtilen nedenlerle boşalması durumunda bu maddeye
göre belediye başkanı seçilir. Yeni seçilen belediye başkanının görev süresi, yerine se-
çildiği başkanın görev süresi ile sınırlıdır. Başkan vekili, yeni başkan seçilinceye veya
görevden uzaklaştırılmış ya da tutuklanmış olan başkan göreve dönünceye kadar görev
yapar. Belediye başkanı veya başkan vekili seçilinceye kadar belediye başkanlığı gö-
revi, meclis birinci başkan vekili, bulunmaması durumunda ikinci başkan vekili, onun
da bulunmaması durumunda vali tarafından görevlendirilecek bir kamu görevlisi tara-
fından yürütülür. Belediye başkanı veya başkan vekili seçimi en geç onbeş gün içinde
tamamlanmadığı takdirde belediye meclisinin feshine ilişkin hükümler uygulanır.” de-
nilmiştir.

Belediye başkanı görevlendirilmesi başlıklı 46. Maddede; “Belediye başkanlığının her-
hangi bir nedenle boşalması ve yeni belediye başkanı veya başkan vekili seçiminin ya-
pılamaması durumunda, seçim yapılıncaya kadar belediye başkanlığına büyükşehir ve il
belediyelerinde İçişleri Bakanı, diğer belediyelerde vali tarafından görevlendirme yapı-
lır. Görevlendirilecek kişinin belediye başkanı seçilme yeterliğine sahip olması şarttır.”
Denilmiştir.

Görevden uzaklaştırma başlıklı 47. Maddede; “Görevleriyle ilgili bir suç nedeniyle hak-
larında soruşturma veya kovuşturma açılan belediye organları veya bu organların üye-
leri, kesin hükme kadar İçişleri Bakanı tarafından görevden uzaklaştırılabilir. Görevden
uzaklaştırma kararı iki ayda bir gözden geçirilir. Devamında kamu yararı bulunmayan
görevden uzaklaştırma kararı kaldırılır. Görevden uzaklaştırılanlar hakkında; kovuştur-
ma açılmaması, kamu davasının düşmesi veya beraat kararı verilmesi, davanın genel af
ile ortadan kaldırılması veya görevden düşürülmeyi gerektirmeyen bir suçla mahkûm
olunması durumunda görevden uzaklaştırma kararı kaldırılır” denilmiştir.
Bu rapora konu olan 19/08/2019 tarihinde İçişleri Bakanlığı kararnamesi ile Diyarbakır,
Mardin ve Van Büyükşehir Belediyesine kayyum atanarak seçilmiş belediye başkan-
larının görevden uzaklaştırılması, yerine Bakanlık tarafından belirlenen kayyumların
getirilmesi, belediye meclisinin toplanmayarak fiilen feshedilmiş olması, yukarıda izah
ettiğimiz mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere OHAL döneminde 15/08/2016
tarihli 674 Sayılı KHK’ nın 38. Maddesi ile getirilen hükümlere dayanmaktadır. Gerek
bu hükümlerin bir olağanüstü dönem KHK’ sı ile getirilmiş olması gerekse de kanunun
bu hükümler getirilmeden önceki halinde belirtilen meclis içinden geçici bir başkan ve
vekilinin seçilebileceğine yönelik hükmün işlevsiz kılınması seçme ve seçilme hakkının
etkin ve etkili kullanılmasını dolayısıyla bu hakkın özünü olumsuz şekilde etkilemiştir.

DÜŞÜNCE VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ, TOPLANTI VE GÖSTERİ YÜRÜYÜŞÜ
HAKKI,SEÇME VE SEÇİLME HAKKINA İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ
305