Page 302 - 2018-2021 Çalışma Raporu

İfade hürriyetinin korunmasındaki temel amaç farklı fikir, düşünce ve kanaatlere sahip
yurttaşların fikirlerini özgürce söyleyebilmesi, siyasi, sosyal, dinsel/inançsal, ekono-
mik, idari ve hukuksal gücü elinde bulunduranlara karşı kendi hak ve yetkilerini savun-
ma, talepte bulunma özgürlüğüdür. Demokratik düzenlerin olmazsa olmaz haklarından
biri olan ifade özgürlüğü olmadan diğer hakların kullanılması mümkün değildir.

Özellikle devletin zor kullanma gücünü elinde bulunduran otoritelerin/yöneticilerin, yö-
netilenler tarafından eleştirilmesi, hakim dinsel, mezhepsel, cinsel ve siyasi argümanla-
ra karşı muhalefet edebilme, örgütlenme ve demokratik tepkilerini gösterme, düşünce
özgürlüğü kapsamında yeni fikirler ortaya atma ancak ifade hürriyeti ile mümkündür.
İfade özgürlüğünün sınırlandırıldığı ya da tamamen ortadan kaldırıldığı toplumlarda
birey ve mensubu olduğu toplum tek tipleştirilmeye çalışılmakta, farklı fikir ve dü-
şüncelerin ortaya çıkması engellenmekte, otoriter/totaliter ve faşist rejimlerin ortaya
çıkmasına sebep olmakta, demokratik düzen ortadan kaldırılmaktadır. Düşünce ve ifade
özgürlüğünün kullanılması/kullandırılmaması, bir devletin demokratik değerlerle yöne-
tilip yönetilmediğinin temel ölçütü olarak kabul edilmektedir.
Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkı

Toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı; gerçek veya tüzel kişilerin ekonomik, sosyal, siya-
sal, dinsel veya başka bir konu hakkında halkı aydınlatmak, tepkilerini ortaya koymak,
eleştirmek veya belirli taleplerde bulunmak amacıyla açık veya kapalı yer toplantıları
veya gösteri yürüyüşleri düzenleme olarak tanımlanmaktadır.
Toplantı gösteri yürüyüşü hakkı ifade özgürlüğünün kullanış biçimlerinden biridir. Top-
lantı ve gösteri yürüyüşü hakkı ile yurttaşların; barışçıl bir şekilde eleştirilerini yapabil-
meleri, öneri ve isteklerini dile getirebilmeleri, örgütlenme olanaklarına sahip olabilme-
leri ve kamuoyu oluşturup otoritelerin dikkatini çekebilmeleri hedeflenmektedir.
İfade hürriyeti ve onun kullanma biçimlerinden biri olan toplantı gösteri yürüyüşü dü-
zenleme hakkına getirilen kısıtlamalar; o ülkede demokrasinin standardını, çoğulculuk
ilkesine saygıyı, muhalefet odaklarına karşı toleransı, iktisadi, siyasi ve medeni hakla-
rını kullanıp kullanmadığıyla doğrudan bağlantılıdır. Yani AİHM’nin deyimiyle “ifade
özgürlüğü, demokratik toplumun vazgeçilmez unsurudur”.
İfade özgürlüğü ve onun kullanma biçimlerinden biri olan toplantı ve gösteri yürüyüşü
hakkı diğer temel hak ve hürriyetlerle doğrudan bağlantılıdır. Pozitif hukuk normla-
rı ile idari ve yargısal faaliyetler ilgili hakkın kullanılmasını sınırlandırma veya engel
olma; aynı zamanda örgütlenme özgürlüğü, siyasal ve sosyal faaliyetlere katılma hakkı,
mülkiyet hakkı, seçme ve seçilme hakkı gibi diğer temel hak ve hürriyetlerinde en-
gellenmesi veya sınırlandırılması sonucunu doğurmaktadır. Bu nedenle toplantı gösteri
yürüyüşü hakkının özgürce ve sınırlandırılmadan kullanılması, diğer temel hak ve öz-
gürlüklerin de yurttaşlarca etkili bir şekilde devlet koruması altına alınması anlamına
gelmektedir. Hakkın kullanılmasına yönelik getirilen sınırlamalar, demokratik toplum

301