Page 82 - Menfi Tespit

İCRA TAKİBİNDEN ÖNCE AÇILAN «OLUMSUZ (MENFİ) TESPİT DAVASI»NA AİT…
tanıkla- ispat etmesi gerekir. 468 Ayrıca, davalı - hamilin kötüniyetli
olduğu, bir takım «delil ve karinelerden» de kolayca anlaĢılabilir.
Yüksek mahkeme; «senet hâmilinin senet lehdarının o r t a ğ ı, o ğ l u,
i Ģ ç i s i ve yakın akrabası, kardeşi, damadı olması halinde» iyiniyet
iddiasında bulunamayacağını -yani, kötüniyetli sayılacağını- kabul
etmiĢtir. 469

b) Alacağın yer aldığı kambiyo senedi (bono ya da poliçe)
lehdarı tarafından, «vâdeden sonra» -daha doğrusu; «vâde tarihin-
den sonra» ya da «vâdenin gelmiĢ olmasına rağmen, ödemememe
protestosundan yahut protesto yapılmamıĢsa, bunun yapılması için yasa
470
tarafından öngörülen sürenin (TTK. mad. 714) geçmesinden sonra»-
baĢka bir kimseye t e m l i k (TTK mad. 647 vd.) ya da r e h i n
(TTK. mad. 689) cirosuyla ciro edilmiĢse; bu ciro «alacağın devri
(temliki) (TBK. mad. 191) hükümlerini» meydana getireceğinden
(TTK. mad. 690/(1)) borçlu ister «mutlak (objektif) def‟ilere» ister
«kiĢisel def‟ilere» 471 dayansın, bu senetten dolayı -«hiç» ya da «senette
yazılı olduğu kadar»- borcu bulunmadığının tespiti hakkında, senedi
«vâdeden sonraki bu ciro ile elinde bulunduran hâmile karĢı» 472 ya da
«senedi ona vâdeden sonra ciro eden lehdara karĢı» veya «her ikisine
karĢı» 473 «olumsuz tespit davası» açabilir.
Eğer alacağın yer aldığı kambiyo senedi çek ise, çekte vâde bu-
lunmadığından ve süresi içinde yapılan «ibraz iĢlemi» „protesto‟ ile eĢ
değerde olduğundan, muhatap bankaya ibrazdan sonra yapılan ciro,
temlik hükmünde olur ve bunun sonucu olarak da, keĢideci, cirantaya
(lehdara) karĢı ileri sürebileceği kiĢisel def‟ilere dayanarak hâmile karĢı
da olumsuz tespit davası açabilirler… 474

c- Alacağın yer aldığı kambiyo senedi, lehdar tarafından tahsil
cirosu (TTK. 688) ile baĢkasına devredilmiĢse, böyle bir ciro ile
senedin hâmili olan kiĢi, ciro edilen senedin sahibi haline gelmiĢ ol-

468 Bu konuda ayrıca bknz: UYAR, T./UYAR, A./UYAR, C. age. C: 1, ĠĠK. mad. 72
«BĠRĠNCĠ KISIM», „BeĢinci Bölüm‟, § e. – UYAR, T. ĠĠK . ġerhi, 3. Baskı,
2006, C:5 s: 6524
469 Ayrıntılı bilgi için bknz: UYAR, T./UYAR, A./UYAR, C. age. C: 1, «BĠRĠNCĠ
KISIM» „BeĢinci Bölüm‟, § e. – UYAR, T. ĠĠK .ġerhi, C:5, S:6525 vd.
470 Ayrıca bknz: Yuk. dipn. 41 civarı
471 Bknz: 11. HD. 19.9.1991 T. 282/4666; 17.6.1991 T. 2466/4068 (www.
e-uyar.com)
472 Bknz: 11. HD. 17.6.1991 T. 2466/4068 (www.e-uyar.com)
473 Bknz: 11. HD. 19.9.1991 T. 282/4666 (www.e-uyar.com)
474 Bknz: 11. HD. 25.2.1991 T. 9536/1264; 6.6.1991 T. 6285/3760; 30.6.1989 T.
6711/4001 (www.e-uyar.com)

82